Gemeentelijke Kredietbank Nijmegen

Archiefvormer	Gemeentelijke Kredietbank Nijmegen
Andere namen	GKB (1963-2003) Volkscredietbank Nijmegen (1949-1962) GKB+ (2003-2004)
Archief	1109 Gemeentelijke Kredietbank Nijmegen
Soort entiteit	Organisatie
Type instelling	Overheid
Rechtsvorm	Overheid
Datering	1949-2004
Plaats	Nijmegen, Groesbeekseweg 27 (1949-1969) , Nieuwstraat 17 (1969-1984) , Mariënburg 24 (1984-1995) , Klein Mariënburg 24 (1995-2004) , Mariënburg 30 (2004)
Algemene context	De Bank van Lening was een financiële instelling waar mensen die tijdelijk krap bij kas zaten terechtkonden voor een lening. In ruil voor een onderpand konden zij geld lenen. Sinds 1596 verpachtte de stad deze bank. Zij werd in 1879 een gemeentelijke instantie en was vanaf 1911 een financieel zelfstandige organisatie. Op 26 juli 1939 besloot de gemeenteraad een gemeentelijke kredietbank op te richten ter vervanging van de Bank van Lening. Het reglement voor de 'gemeentelijke volkscredietbank' werd in 1939 nog wel door de raad vastgesteld, maar de oorlogsomstandigheden leidden tot uitstel van de uitvoering. In 1998 trad de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) in werking. Hiermee blijven mensen die buiten hun schuld in financiële problemen waren geraakt niet langer hun leven lang met een schuld zitten, maar kan deze na drie jaar worden kwijtgescholden.
Geschiedenis	Op 17 december 1947 besloot de raad opnieuw tot oprichting van een kredietbank. Per 1 januari 1949 trad de Gemeentelijke Volkscredietbank in werking en werd de Bank van Lening opgeheven. Om psychologische redenen achtte de gemeente het niet wenselijk de nieuwe instelling in de oude bank van Lening te vestigen. De nieuwe bank kreeg onderdak in een voormalig woonhuis aan de Groesbeekseweg. De bank was aanvankelijk uitsluitend werkzaam binnen de gemeente Nijmegen. Per 1 oktober 1952 was zij ook actief in de regio en vanaf eind 1984 verrichtte de bank werkzaamheden ten behoeve van de inwoners van het gewest Noord-Limburg, te weten sociale en zakelijke kredietverstrekking, schuldsanering en schuldbemiddeling. Maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de evolutie in de sector van de consumptieve kredietverlening en modernere methoden in de techniek van deze kredietverlening, waren aanleiding voor de gemeenteraad om op 18 december 1962 een nieuw bankreglement te aanvaarden. Tegelijkertijd werd de naam van de bank per 1 januari 1963 veranderd in Gemeentelijke Kredietbank (GKB). Het aantal medewerkers schommelde in de jaren 1949-1968 tussen 7 en 10, daarna groeide het: in 1997 waren het er 24, plus een aantal herschikkers. Bij raadsbesluit van 18 december 1984 werd de GKB per 1 januari 1985 aangewezen als tak van dienst, een administratief zelfstandig lichaam. De bank richtte zich daarna vooral weer op de schuldhulpverlening en minder op het verstrekken van consumptieve kredieten. Bij de gemeentelijke reorganisatie van 1999 werd de GKB onderdeel van de Directie Inwoners. De bank bleef een aparte afdeling, maar werd aangestuurd vanuit de afdeling Samenlevingsopbouw, Werk & Inkomen. Vanaf 2005 maakte zij deel uit van de afdeling Zorg en Inkomen in 2010-2011 van de afdeling Zorg. Vanaf 1 oktober 2003 voerde de bank de afkorting GKB+ als naam, waarbij de ‘+’ stond voor de schuldhulpverlening. Toen vanaf de nieuwe gemeentelijke reorganisatie in 2012 de rol van de GKB kleiner werd ten opzichte van die van schuldhulpverlening wijzigde de naam weer in GKB. Sindsdien valt de bank onder de afdeling Zorg en Inkomen. Vanaf 2005 beperkte de GKB haar activiteiten weer grotendeels tot de gemeente Nijmegen. Alleen voor de verstrekking van leningen behield zij haar regionale functie.
Functies, beroepen of activiteiten	Het doel van de kredietbank is het op maatschappelijk en zakelijk verantwoorde wijze voorzien in gerechtvaardigde behoefte aan gezinskrediet. Taken waren en zijn: - Het op maatschappelijk en zakelijk verantwoorde wijze verstrekken van kredieten aan personen (vanaf 1949) - Schuldbemiddeling (vanaf 1977) - Uitvoering van het gemeentelijke woonlasten- en schuldsaneringsfonds (vanaf 1984) - Budgetvoorlichting (vanaf 1985)
Structuur of genealogie	De bank stond aanvankelijk als afzonderlijke tak van dienst onder beheer van burgemeester en wethouders. Het hoofd van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken was tevens de directeur van de Gemeentelijke Volkscredietbank. Per 1 januari 1974 werd de bank organisatorisch een afdeling van de gemeentelijke Sociale Dienst. Formeel bleef de bank een tak van dienst ingevolge artikel 252 van de Gemeentewet. In 1985 bestond de GKB nog uit één organisatorische eenheid zonder onderverdeling in secties of afdelingen. Vanaf dat jaar formeerde men drie ‘groepen’: - kredietaanvragen en schuldsanering - administratie - bijzondere taken en budgetvoorlichting. Naar aanleiding van nadelige exploitatieresultaten werd vanaf 1990 een interne reorganisatie voorbereid, die op 28 maart 1994 werd doorgevoerd. Onder het hoofd stonden nu enkele stafafdelingen en drie ‘units’: Kredieten, Gewest Noord-Limburg en Schuldregeling. In 2001 stonden onder het hoofd twee managers – Operationele Processen en Financiën – met onder elk van hen verschillende afdelingen. Later werd de organisatie nog platter.
Bron(nen)	Gruppelaar, L., Lokaal bestuur en gemeentelijke overheid te Nijmegen, 1919-1945, Gemeentearchief Nijmegen, Nijmegen, 1995. Nabuurs, N., Lokaal bestuur en gemeentelijke overheid te Nijmegen, 1945-1984, Gemeentearchief Nijmegen, Nijmegen, 1996. Boontje, J., notitie ‘De toekomst van de GKB’, Nijmegen, 1991.