| Archiefvormer | Commissie ter Verzekering eener goede Bewaring van Gedenkstukken van Geschiedenis en Kunst Nijmegen |
|---|---|
| Andere namen | Commissie Gedenkstukken Nijmegen Commissie Gedenkstukken |
| Archief | 48 Commissie ter Verzekering eener goede Bewaring van Gedenkstukken van Geschiedenis en Kunst Nijmegen |
| Soort entiteit | Organisatie |
| Type instelling | Overheid |
| Datering | 1845-1939 |
| Plaats | Nijmegen |
| Algemene context | In 1845 werd voor Gelderland een reglement ter verzekering eener goede bewaring van gedenkstukken van Geschiedenis en Kunst van kracht dat kunstvoorwerpen en gedenkstukken onder bescherming van de gemeentebesturen bracht. (1) (1) Besluit van den 22 November 1845, nr. 11, ter uitvoering van het Koninklijk besluit van den 4 dezer, nr. 69, en het daarbij goedgekeurd reglement ter verzekering eener goede bewaring van gedenkstukken van geschiedenis of kunst, in: Provinciaal Blad van Gelderland over het jaar 1845, nr. 127. |
| Geschiedenis | Op 12 december 1845 besloot de Nijmeegse gemeenteraad tot instelling van de vaste Commissie ter verzekering eener goede bewaring van gedenkstukken van geschiedenis en kunst, kortweg de Commissie Gedenkstukken. Wat de gemeente in 1845 aan oudheden bezat werd traditioneel bewaard in het stadhuis. Vanaf de instelling van de Commissie Gedenkstukken is er sprake van een voor het publiek toegankelijk gemeentemuseum. Eigenlijk was het meer een oudheidkamer of zoals men toen zei, een Kabinet van Oudheden. De zich geleidelijk aan uitbreidende collectie bleef gehuisvest in het stadhuis tot zij in 1912 als gevolg van ruimtegebrek verhuisde naar de Mariënburgkapel. De collectie bestond uit Romeinse oudheden en 'Gedenkteekenen van Middeleeuwschen oorsprong en van lateren tijd'. Het gemeentebestuur stelde jaarlijks een bepaald bedrag voor aankopen beschikbaar. Daarnaast werden er schenkingen gedaan, zoals de collectie Guyot in 1850 en de etnologische verzameling van Beijens in 1912. In 1938 kreeg Museum G.M. Kam de gemeentelijke collectie Romeinse oudheden in bruikleen. De Commissie Gedenkstukken was in de jaren dertig ook betrokken bij de oprichting van een kunstmuseum. Op basis van het legaat Verheyen werd in 1939 in Huize Belvoir een schilderijenmuseum geopend, dat echter kort daarna weer werd gesloten. De Commissie Gedenkstukken verdween eind jaren dertig geruisloos. Van een formele ontbinding schijnt geen sprake te zijn geweest. De laatste vermelding van de commissie dateert van 24 januari 1939. (2) (2) Jaarverslagen van de Commissie ter verzekering eener goede bewaring van gedenkstukken van geschiedenis en kunst te Nijmegen 1863-1932; H. Meijs, Anticque stukken ende andere rariteyten: geschiedenis van de Nijmeegse collecties van geschiedenis en kunst, Nijmegen 1985, scriptie. |
| Functies, beroepen of activiteiten | Haar belangrijkste taak was het beheer van de gemeentelijke collectie van oudheden. Tot aan de benoeming van de eerste Nijmeegse gemeentearchivaris in 1881 droeg zij tevens zorg voor het oud-archief van de gemeente en ook daarna behield zij enige bemoeienis met het stedelijk archief. De commissie bracht jaarlijks aan de gemeenteraad verslag uit van haar activiteiten en stelde zij een lijst samen van de aanwinsten van het voorbije jaar. In 1864 publiceerde zij voor het eerst een catalogus gevolgd door een aantal (bijgewerkte) herdrukken. |
| Structuur of genealogie | De commissie bestond aanvankelijk uit twee personen, na de eeuwwisseling lag het ledental tussen de drie en zes personen. De eerste leden van de commissie waren de raadsleden B. Heymericks en P.C.G. Guyot. Tot de latere commissieleden behoorden T.H.A.J. Abeleven (apotheker en de eerste die de Nijmeegse flora beschreef), G.M. Kam (stichter van het gelijknamige museum), J.J. Weve (gemeentearchitect) en M.P.M. Daniels (gemeentearchivaris). |