Noordbrabantse Christelijke Boerenbond, afdeling Beuningen, Neerbosch en Weurt

Archiefvormer	Noordbrabantse Christelijke Boerenbond, afdeling Beuningen, Neerbosch en Weurt
Andere namen	NCB, afdeling Beuningen, Neerbosch en Weurt (1978-1996) R.K. Boerenbond Beuningen-Neerbosch-Weurt Vereniging van Boeren en Tuinders (1978-1996) R.K. Boerenbond Neerbosch-Hees (1896-1977) R.K. Boerenbond ‘Weurt’, vereniging van boeren en tuinders (≤ 1901-1977) R.K. Boerenbond ‘Beuningen’, vereniging van boeren en tuinders (1916-1977)
Archief	743 Noordbrabantse Christelijke Boerenbond, afdeling Beuningen, Neerbosch en Weurt
Soort entiteit	Organisatie
Type instelling	Particulier
Rechtsvorm	Vereniging
Datering	1896-1996
Plaats	Neerbosch, Dennenstraat 106 (1930-1962) , St. Agnetenweg 63 (1937-1977)
Algemene context	Eind 19de eeuw kende het platteland veel kleine boerenbedrijfjes die het voedsel voor de snel groeiende bevolking produceerden. De kleine, ongeorganiseerde boeren en tuinders hadden een zwakke positie ten opzichte van de afnemers, zeker toen steeds meer voedsel goedkoop uit het buitenland kon worden geïmporteerd. Om hun positie te versterken verschenen vanaf 1887 de eerste plaatselijke boerenbonden. De boerenbonden konden samen bijvoorbeeld goedkoper producten inkopen. Op 17 augustus 1896 werd de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) opgericht om de belangen van de boeren te behartigen. Vertegenwoordigers van ongeveer 30 plaatselijke boerenbonden sloten zich hierbij aan, en in de loop der jaren volgden nog vele andere boerenbonden.
Geschiedenis	De NCB, afdeling Beuningen, Neerbosch en Weurt komt voort uit drie plaatselijke boerenbonden met hun eigen geschiedenis. Neerbosch-Hees De R.K. Boerenbond Neerbosch-Hees werd op 8 december 1896 opgericht op initiatief van de Nijmeegse pastoor R. Zegers. De bond was in elk geval al in 1904 vernoemd naar zijn patroonheilige ‘St. Isodorus’. Als bondsgebouw deed vanaf zeker 1930 het parochiehuis aan de Dennenstraat dienst. Al vanaf 1910 huurden de boeren hier van het kerkbestuur opslagruimte voor de gezamenlijke inkopen. In de eerste decennia was Neerbosch-Hees een afdeling van de Provinciale Geldersche Boerenbond. Deze bond ging in 1917 met de Overijsselse Maatschappij van Landbouw op in de Aartsdiocesane R.K. Boeren- en Tuinders Bond (ABTB). Boerenbonden ten zuiden van de Waal voelden zich echter niet welkom bij de ABTB. Op 19 december 1917 besloot het bestuur van afdeling Neerbosch-Hees – die toen 210 leden telde – tot aansluiting bij de NCB. In 1937 liet de afdeling voor haar opslag een nieuw magazijn bouwen aan de Dorpsstraat in Neerbosch (nu: St. Agnetenweg). Op last van de Duitse bezetter werden de NCB en alle daaronder vallende katholieke boerenorganisaties per 12 september 1941 opgeheven. Het bestuur van Neerbosch-Hees kwam daarna nog wel in het geheim bij elkaar. In januari 1945 was de eerste naoorlogse bijeenkomst van het afdelingsbestuur. Het aantal leden liep na de oorlog sterk terug, van 225 in 1949 tot 95 in 1974. Na opheffing van de afdeling Nijmegen in 1976 voegden enkele boeren zich bij Neerbosch-Hees. Weurt R.K. Boerenbond Weurt werd opgericht op 5 september 1901, al meldt De Gelderlander het bestaan van de Weurtse afdeling van de Provinciale Geldersche Boerenbond al op 27 december 1900. De afdeling had in 1905 108 leden, dat aantal groeide in tien jaar tijd naar 216 om daarna in vijf jaar tijd te dalen naar het niveau van 1905. Oorzaak was de continue daling van landbouwprijzen door overproductie. Per 1 mei 1912 was de boerenbond officieel een vereniging. Op 23 december 1917, slechts enkele dagen na de afdeling Neerbosch-Hees, sloot de boerenbond Weurt zich aan bij de NCB. Op 23 december 1947 was de eerste vergadering na de bevrijding, maar het aantal deelnemende boeren nam af en de vergaderfrequentie daalde naar eens per jaar, vanaf 1960 eens per twee jaar. Na de algemene vergadering van 27 november 1964 kwam de bond pas in 1977 weer bijeen, en wel om over haar opheffing te beslissen. Beuningen Afdeling Beuningen werd opgericht op 4 juni 1916. Zo’n 60 boeren sloten zich direct aan, binnen twee jaar waren het er meer dan 100. Anderhalf jaar later sloot de afdeling zich aan bij de NCB. De Beuningse boerenbond werd na de bevrijding op 4 april 1945 heropgericht. In 1951 waren er 81 leden. Dat aantal steeg naar 120 in 1968 en daalde vervolgens naar 98 in 1975. Van 15 januari 1947 tot en met 11 maart 1966 bestond er naast de Boerenbond in Beuningen ook een afzonderlijke Tuinbouwvereniging Beuningen van de NCB. Fusies De plaatselijke afdelingen van de boerenbond hadden na de oorlog te kampen met teruglopende ledenaantallen, onder andere door de verstedelijking en de schaalvergroting in de landbouw. Midden jaren 1970 waren er fusiebesprekingen tussen de volgende afdelingen: * Neerbosch-Hees * Beuningen * de Waalkant * Heumen-Malden-Overasselt * Groesbeek De besprekingen gingen moeizaal en enkele afdelingen haakten af. In het najaar van 1977 stemden de leden van Neerbosch-Hees, Beuningen en Weurt in met een fusie. De drie plaatselijke bonden werden opgeheven. In het nieuwe bestuur, vanaf 1 januari 1978, hadden 3 leden uit Neerbosch, 3 uit Beuningen en één uit Weurt zitting. Ook in de nieuwe afdeling daalde het ledenaantal: van 189 in 1978 naar 119 in 1985. De bond werkte vanaf 1988 samen met de afdelingen Ewijk en Winssen en fuseerde daarmee op 1 januari 1997 tot de RK Boerenbond Beuningen en omstreken (ook wel: NCB afdeling Beuningen en omstreken).
Functies, beroepen of activiteiten	De boerenbonden hadden tot doel door eenheid en samenwerking een degelijke en welvarende boerenstand te vormen in katholieke geest. Rond 1980 waren de doelen specifieker geformuleerd: * Het behartigen van de belangen, in gezin en bedrijf, van zijn leden als zelfstandige agrarische ondernemers * Het leveren van een bijdrage aan hun persoons- en beroepsvorming * het dragen van medeverantwoordelijkheid voor de kerkelijke en burgerlijke samenleving
Structuur of genealogie	De boerenbonden hadden een bestuur met een voorzitter, een secretaris en een penningmeester.
Bron(nen)	Archief van de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond, afdeling Ewijk - Winssen, voorlopige inventarisnummers 8 en 23. De Gelderlander, 1896-1996. https://mijngelderland.nl/inhoud/canons/verhaal-tussen-maas-waal/de-boerenbonden, gezien 30 augustus 2021. Portegies, M., In de voetsporen van het verleden. Boer en organisatie in Beuningen-Neerbosch/Hees-Weurt 1896-1996, Heesch, 1996.