Vrijmetselaarsloge St. Lodewijk Nijmegen

Archiefvormer	Vrijmetselaarsloge St. Lodewijk Nijmegen
Archief	498 Vrijmetselaarsloge St. Lodewijk Nijmegen
Soort entiteit	Organisatie
Type instelling	Particulier
Rechtsvorm	Vereniging
Datering	1752
Plaats	Nijmegen, Muchterstraat 17 (1878-1899) , Waldeck Pyrmontsingel 71 (1899-1990) , Professor Regoutstraat 23 (1990-2007) , Fortstraat 7 (2007)
Algemene context	De vrijmetselarij is voortgekomen uit middeleeuwse bouwcorporaties, vooral in Engeland en Schotland. Daar ontwikkelden de steenhouwers bepaalde gebaren en afspraken om hun beroep af te schermen voor buitenstaanders. Op 24 juni 1727 werd in Londen de eerste grootloge opgericht, een overkoepeling van meerdere plaatselijke loges. Dit wordt gezien als het begin van de moderne vrijmetselarij. Veel filosofen en andere wetenschappers sloten zich in de ‘verlichte’ 18de eeuw aan en werden vrijmetselaar. De eerste Nederlandse loge zag het licht in 1734 in Den Haag, een jaar later gevolgd door een tweede in Amsterdam. In de loges verenigden zich mensen – lange tijd uitsluitend mannen – die in besloten kring vrij hun meningen konden delen. Omdat zij buiten het zicht van het gezag samenkwamen, stonden overheid en katholieke kerk lange tijd argwanend en soms zelfs vijandig tegenover de vrijmetselarij. Ze verdachten de vrijmetselaars van losbandigheid en ondermijning van het gezag. Toch traden ook hooggeplaatste personen toe, zoals koning Willem II.
Geschiedenis	Oprichting Nadat er in Nijmegen diverse tijdelijke vrijmetselaarsloges onder verschillende namen hadden bestaan, werd St. Lodewijk op 21 maart 1752 opgericht als derde loge in Nederland. Ludwig Frederik van Saksen-Hildburghausen, vanaf 1749 militair-gouverneur van Nijmegen, was als grondlegger van de loge de naamgever. Rustperioden Sinds 1752 was de loge meerdere malen ‘in ruste’. In 1774 staakten de vrijmetselaars hun activiteiten in verband met een gebrek aan aanmeldingen. Na een herstart in 1785 volgde opnieuw een rustperiode van 1800 tot 1843. De toen opgerichte ‘derde’ loge St. Lodewijk bestaat nog steeds. Ledenaantallen De ledenaantallen, beschikbaar over de periode 1895-1961, laten een schommelend beeld zien: tussen 1895 en 1928 nam het aantal sterk toe, van 59 tot 130. De animo daalde in de crisistijd en tijdens de Tweede Wereldoorlog sterk: in 1949 waren er slechts 37 leden over. Daarna nam het aantal weer langzaam toe, naar 54 in 1961. Ook anno 2021 ligt het aantal leden rond de 50. Logegebouwen Tot aan het eind van de negentiende eeuw organiseerden de leden bijeenkomsten in afgehuurde zalen of bij leden thuis. In 1878 betrok de loge een eigen gebouw aan de Muchterstraat. 21 jaar later verruilden de vrijmetselaars het voor een nieuw pand aan de Waldeck Pyrmontsingel. Ze voorzagen de straatgevel van symbolen van de vrijmetselarij, zoals de passer en de winkelhaak. Nadat het pand in 1940 door de NSB in beslag was genomen en aan het eind van de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd was geraakt, kon het gebouw pas in 1949 weer in gebruik worden genomen. Vanaf 1990 maakte de loge gebruik van de remonstrantse kerk in Galgenveld en in 2007 verhuisde hij naar het voormalige Steigertheater. Vele bekende Nijmegenaren waren lid van de loge, onder wie: * J.J.L. van der Brugghen, minister en in 1844 oprichter van de christelijke scholen op de Klokkenberg. * F.P. Bijleveld, burgemeester van Nijmegen in 1837-1874. * Baron C.R.T. Krayenhoff, vestingbouwkundige en minister. * J.J. Weve, gemeentearchitect in 1880-1921.
Functies, beroepen of activiteiten	De loge is een plaats waar de leden, die streven naar verdieping van hun persoonlijk inzicht, hun meningen in vrijheid naast elkaar kunnen leggen. Vrijheid, verdraagzaamheid en broederschap zijn belangrijke waarden binnen de vrijmetselarij.
Structuur of genealogie	De loge is een vereniging met een voorzitter – ook genoemd: Voorzittend Meester –, een¬ ¬secretaris en een penningmeester. De Nijmeegse loge hoort tot de twaalf oorspronkelijke Nederlandse loges die de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden hebben opgericht. Elk lid van de Nijmeegse loge is ook lid van de Orde.
Bron(nen)	https://www.sintlodewijk.nl/de-loge-te-venlo/geschiedenis/ Website van Loge St. Lodewijk, gezien 31 maart 2021. https://www.vrijmetselarij.nl/Vrijmetselarij/Historie-vrijmetselarij Website van de Orde van Vrijmetselaren, gezien 31 maart 2021. https://nl.wikipedia.org/wiki/Loge_Sint_Lodewijk Wikipedia, gezien 31 maart 2021.