Arbeidersbouwvereniging De Gezonde Woning


ArchiefvormerArbeidersbouwvereniging De Gezonde Woning
Andere namenDGW
Archief131 Arbeidersbouwvereniging De Gezonde Woning Nijmegen
Soort entiteitOrganisatie
Type instellingParticulier
RechtsvormVereniging
Datering1911
PlaatsNijmegen, Lankforst 5541
Voorganger(s)Stichting ter Verbetering der Volkshuisvesting "Opgang"
Algemene contextVanouds woonde het grootste deel van de Nijmeegse bevolking in kleine, overvolle, oncomfortabele, gehorige, vochtige en ongezonde woningen. Hierover bestond weinig discussie, totdat diverse stromingen in het midden van de 19e eeuw begonnen te streven naar een algehele verbetering van de leef- en werkomstandigheden van arbeiders en andere arme Nederlanders. Vooral de socialistische arbeidersbeweging en progressief-liberale burgers waren actief op het gebied van de volkshuisvesting. Omdat zij met name de volksgezondheid op het oog hadden, streefden zij twee doeleinden na: de afbraak van ongezonde krotwoningen en de bouw van betaalbare en gezonde volkswoningen. Hun inspanningen werden bekroond met de Woningwet van 1901. Gemeenten en woningbouwverenigingen (in jargon: de toegelaten instellingen) konden voortaan aanspraak maken op financiële steun van het Rijk, wanneer zij krotten opruimden en goede en gezonde volkswoningen bouwden.
De Woningwet heeft aanleiding gegeven tot de oprichting van honderden woningbouwverenigingen in stad en land. In jaren van grote woningnood ontplooiden zij de meeste activiteit: tijdens en vlak na de Eerste Wereldoorlog, en in de 35 jaar na de Tweede Wereldoorlog, toen woningnood in Nederland als 'volksvijand nummer 1' gold.
Woningbouwverenigingen hebben vanaf het begin hun 'bezit' onderhouden. Omstreeks 1970 bleek echter dat veel woningen die in de jaren twintig waren gebouwd, zonder een ingrijpende aanpak tot krotten zouden vervallen. Dit was de aanleiding tot de stadsvernieuwing die een kwart eeuw duurde en tot vernieuwing van voor- en naoorlogse wijken heeft geleid.
Omstreeks 1980 werd de individuele huursubsidie ingevoerd. De achtergronden waren tweeërlei. Enerzijds de snelle stijging van de bouwkosten, waardoor nieuwbouw voor veel gezinnen met een laag inkomen zonder financiële steun niet bereikbaar zou zijn; anderzijds de politieke voorkeur voor nivellering en steun aan huishoudens met een laag inkomen.
Doordat de toename van hun activiteiten grotendeels door de rijksoverheid werd gefinancierd, raakten de woningbouwverenigingen in de jaren tachtig 'met gouden koorden' aan het Rijk verbonden.
GeschiedenisOp 24 september 1911 werd de Arbeidersbouwvereniging De Gezonde Woning (DGW) Nijmegen opgericht. In 1915 werden de eerste woningen opgeleverd. In 1978 werd de Woningbouwvereniging De Opgang opgenomen in De Gezonde Woning.
Functies, beroepen of activiteitenDe vereniging 'stelt zich uitsluitend ten doel in het belang van de verbetering der volkshuisvesting te Nijmegen werkzaam te zijn. Ter bereiking van haar doel streeft zij er naar hygiënisch ingerichte woningen, die voldoen aan de behoefte van een in bescheiden financiële omstandigheden verkerend gezin, te bouwen op gronden die de vereniging in eigendom toebehoren of die zij krachtens het recht van erfpacht of het recht van opstal bezit, teneinde deze bij voorkeur aan haar leden te verhuren. Daarnaast beoogt zij alle handelingen te verrichten, die bevorderlijk zijn aan het bij uitsluiting gestelde doel.'
Structuur of genealogieAan het hoofd der vereniging stond een bestuur, dat de vereniging in en buiten rechten vertegenwoordigde. Het bestuur bestond uit vijf leden, die gekozen werden uit en door de leden. Het bestuur koos uit zijn midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. De leden van het bestuur konden, tezamen of afzonderlijk, door de raad van commissarissen worden geschorst en door de ledenvergadering worden ontslagen.
Bron(nen)Wolf, Rob; beschrijving archief Woningvereniging Nijmegen; Regionaal Archief Nijmegen