| Archiefvormer | Dorpsbestuur Alphen |
|---|---|
| Andere namen | Kerspel Alphen |
| Archief | 971 Dorp Alphen |
| Soort entiteit | Organisatie |
| Type instelling | Overheid |
| Datering | 1810 |
| Plaats | Alphen |
| Opvolger(s) | Gemeente Alphen |
| Geschiedenis | Vóór de Bataafs-Franse tijd (1795-1813) maakte het dorp Alphen deel uit van het hertogdom Gelre. Sinds de veertiende eeuw was Gelre verdeeld in vier kwartieren. Elk kwartier bestond uit een aantal kleinere bestuurs- en rechtsdistricten, zogenaamde ambten. Alphen lag in het ambt van Maas en Waal, dat een onderdeel was van het kwartier van Nijmegen. kleinste administratieve eenheid op het Gelderse platteland werd vanouds gevormd door de buurschappen. Dit waren organisaties van de geërfden, de eigenaren of gebruikers van de gronden in en rondom een buurt of dorp. De buurschap behartigde het algemeen belang. Zij beheerde bijvoorbeeld de gemeenschappelijke gronden en wegen, en was belast met de lokale waterstaatszorg. Voor de dagelijkse belangenbehartiging waren buurmeesters aangesteld. Behalve in buurschappen waren de geërfden ook verenigd in kerspelen, die voortkwamen uit de parochiale indeling en één of meer buurschappen konden omvatten. Een aantal zaken, zoals het onderhoud van de kerk, het onderwijs en de armenzorg, was per kerspel geregeld. [1] Bataafse omwenteling van 1795 luidde een periode in van snelle en grote veranderingen op bestuurlijk en territoriaal gebied. De organisatie der dorpsbesturen in Gelders gebied bleef echter nog gedurende een aantal jaren in veel opzichten onveranderd, zo ook in Alphen. [2] Pas de invoering van de Franse bestuursorganisatie met gemeenten, in 1810 en 1811, betekende een ingrijpende wijziging. |
| Bron(nen) | Beekman, A.A., W.A.F. Bannier en J.W. Welcker. Geschiedkundige atlas van Nederland: de Republiek in 1795 met de heerlijkheden, ambachten enz. Den Haag, 1913. D.J.G. 'Schets van de opeenvolgende bestuursindelingen in Gelderland v��r de invoering van de provinciale wet van 1850'. Bijdragen en mededelingen der vereniging Gelre 57 (1958), blz. 23-50. F. Niederrheinischer St�dteatlas/Geldrische St�dte, 1. Heft: Nimwegen. Kleef, 1956 (Publikationen der Gesellschaft f�r Rheinische Geschichtskunde, nr. 51). M.J.A.V. Van stads- en plattelandsbestuur naar gemeentebestuur: proeve van een geschiedenis van ontstaan en ontwikkeling van het Nederlandse gemeentebestuur tot en met de Gemeentewet van 1851. Den Haag, 1973. van Sevenhoven, A.H. 'Schets van de geschiedenis der burgerlijke gemeenten in Gelderland v��r de invoering der gemeentewet van 1851'. Jonkheer mr. A.H. Martens van Sevenhoven: een keuze uit zijn geschriften. Arnhem, 1977 (Werken der vereniging Gelre, nr. 35), blz. 203-257. W. de. Bijdragen tot de geschiedenis van het rechterlijk bestel in Gelderland, I: rechtsgebieden gelegen in het kwartier van Nijmegen. Arnhem, 1965 (overdruk uit de Bijdragen en mededelingen der vereniging Gelre 49-60). - Beekman, Republiek, 69; Buurman, Schets, 25-38; Gorissen, St�dteatlas, 7-9; Kocken, Bestuur, 56-57; Martens van Sevenhoven, Schets, 203-215; De Vries, Bijdragen, 61-85. - Gorissen, St�dteatlas, 10-14. |