Hoofdcategorie | 1 Openbaar bestuur |
---|---|
Subcategorie | 1.1 Bestuursinstellingen |
Archiefvormer | Gemeente Huissen (1816-2000) |
Periode | 1816 - 1934 |
Bereik en inhoud | Naast het vormen en uitvoeren van eigen beleid was een belangrijke taak van het gemeentebestuur het zogenaamde ‘medebewind’: het uitvoeren van landelijke wetgeving op het gebied van onder meer bevolkingsregistratie, burgerlijke stand, openbare orde, onderwijs, armenzorg, welzijn, ruimtelijke ordening, milieu en gezondheidszorg. Het archief betreft de neerslag van het gemeentelijke handelen. Het bevat onder meer series notulen en besluiten van het gemeentebestuur, correspondentie, financiële administratie, kaarten en tekeningen. Van de correspondentie ontbreken gedeelten: de ingekomen stukken uit de periode 1882 – 1918, de trefwoordenindex vanaf 1888 en de kopieboeken van uitgaande stukken uit de periode 1855 – 1865. |
Omvang | 70 m. |
Medium | Papier |
Openbaarheid | Deels openbaar |
Verantwoording | D.J. Prins en C.H.M. Janssen (RAN), S. Vonk en J. van der Heijden (AoB) (2016) |
Geschiedenis van het archief | De vorming van dit archief begon met de instelling van de gemeente Huissen in 1816, toen Huissen definitief tot Nederland ging behoren. Het gemeentebestuur startte met een nieuwe administratie. Vader en zoon Pilgrim waren in hun functie als burgemeester-gemeentesecretaris verantwoordelijk voor het archief. Zij bewaarden het archief in hun woning in de Langestraat. In 1868 werd het geplaatst in het nieuwe raadhuis aan de Markt. In 1935 sloot de gemeente Huissen zich aan bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en voerde voor de administratie de zaaksgewijze ordening volgens de archiefcode van de VNG in. In 1938 kwam het archief in een kluis in het nieuwe gemeentehuis Huize Altena. Door oorlogshandelingen in de periode september 1944 - april 1945 raakte de gemeentelijke administratie in het ongerede. Vanaf 1939 was ambtenaar H.W.J. Derksen met het archiefbeheer belast. Van 1946 tot 1951 werkte hij met speciale opdracht aan herstel en inventarisatie van het archief. Een gedeelte van het archief vanaf 1900 herordende hij op onderwerp, zodat er twee bestanden voor de periode 1816-1934 ontstonden. In 1978 werd het archief geplaatst in de archiefbewaarplaats van het nieuwe stadhuis aan de Langekerkstraat en startten de historici en Huissenaren E. Smit en J. Zweers met de vervaardiging van een inventaris. Bij de beëindiging van hun werkzaamheden in 1992 was er een voorlopige inventaris van dit archief. Het onderwerpsgewijs geordende gedeelte vanaf 1900, inmiddels aangevuld met enige stukken tot 1940, kreeg daarna een dossierinventaris in het dossierprogramma Filetrak met ordening volgens de code VNG 1992. In 2000 ging de gemeente Huissen op in de nieuwe gemeente Lingewaard. Deze gemeente ging in 2011 een dienstverleningsverband aan met de gemeente Nijmegen, waarna het archief werd overgeplaatst naar de archiefbewaarplaats van het Regionaal Archief Nijmegen. Daar vond in 2014-2016 verdere bewerking plaats. Alle archiefstukken zijn ontdaan van metaal en plastic. De lichtdrukken groter dan A3 zijn in ‘bijlage-enveloppen’ gedaan. ‘Zure’ omslagen zijn vervangen door zuurvrije. |
Verwerving | Overplaatsing 2011, overbrenging 2016. |
Selectie | Voor de overplaatsing naar de Nijmeegse archiefbewaarplaats in 2011 zijn de in het archief aanwezige Provinciale Bladen 1815-1934 (oude inventarisnummers 2006-2123) verwijderd. De provincie is hiervoor de archiverende instantie. Bij de verdere bewerking zijn enkele concepten en minuten van gemeentebegrotingen en gemeenterekeningen voor vernietiging geselecteerd omdat daarvan ook door Gedeputeerde Staten goedgekeurde exemplaren aanwezig waren. |
Ordening | Het archief bestaat voornamelijk uit grote series. Als basisordening voor de correspondentie is tussen 1816 en 1934 het agendastelsel gehanteerd: het ordeningsstelsel waarbij de rangschikking van de archiefstukken volgens de volgnummers van de agenda de belangrijkste ordeningsmethode is. Via de alfabetische registers op de indicateurs zijn de bij elkaar horende archiefstukken te vinden in de kopieboeken van uitgaande stukken en in de serie ingekomen en kopieën van verzonden stukken. Naast de correspondentie bevat het archief een aantal andere seriematig geordende archiefstukken, waarvan de verslagen van de vergaderingen van de gemeenteraad en burgemeester en wethouders, de financiële administratie, de kadasteradministratie en de burgerlijke stand en bevolkingsboekhouding de omvangrijkste zijn. Tussen 1939 en 1951 is door H.W.J. Derksen een gedeelte van het archief vanaf 1900 met terugwerkende kracht globaal op onderwerp naar analogie van de archiefcode VNG geordend. Zo ontstonden elkaar overlappende archiefbestanden; het bestand 1816-1934 geordend volgens het agendastelsel en het onderwerpsgeordende bestand 1900-1934 (1940). Bij de inventarisatie in 2014-2016 zijn beide archiefbestanden samengevoegd. Enkele archiefstukken uit de periode 1812-1816 in dit archief zijn overgeplaatst naar het archief uit de Kleefs/Pruisische periode (zie archief 1283, archief van de stad Huissen 1576-1816). De stukken van na 1934 zijn gevoegd bij het archief over de periode 1935 – 1945 (zie archief 1286 Huissen 1935-1945). Tijdens de bewerking werden enkele archiefstukken van de gemeentelijke Spaarbank aangetroffen. Deze zijn gevoegd bij archief 1438: Gemeentespaarbank Huissen, 1868 – 1967. |
Publicaties | Renier van de Giessen, 'Archivering in stad en gemeente Huissen 1576-2000', Amsterdan 2012. In; Regionaal Archief Nijmegen, beheerdossier 1327 archief Huissen 1816-1934. Renier van de Giessen, 'Ontsluiting en "custodial history" van de archieven van stad en gemeente Huissen 1576-1945', Amsterdam 2012. In; Regionaal Archief Nijmegen, beheerdossier 1287 archief Huissen 1946-2000. J. Zweers en E. Smit, 'De oudste archiefinventaris van Huissen 1561'. In; Mededelingen van de Historische Kring Huessen, vol. 29, no. 2 (2004) p. 69-72 |
Aanvraaginstructie | Openbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl. |
Citeerinstructie | Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 1327 Gemeente Huissen 1816 - 1934, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …". |