756 Gemeente Heumen (1668) 1807 - 1980


Hoofdcategorie 1 Openbaar bestuur
Subcategorie 1.1 Bestuursinstellingen
Archiefvormer Gemeente Heumen (1810-1980) (1810-1980)
Periode (1668) 1807 - 1980
Bereik en inhoud De omvang van het secretariearchief na vernietiging en inventarisatie bedraagt 33 meter, dit is inclusief de registers van de Burgerlijke Stand en de bevolkingsregisters.
Hoewel de bouwvergunningen strikt genomen geen apart archief vormen zijn ze uit praktische overwegingen onder een apart archief beschreven (zie archief 1339 en 1728).
Meerdere archiefstukken, waarvan de looptijd in dit blok begint, zijn opgenomen in het volgende blok: 1491 gemeente Heumen 1980-1989.
Omvang 97,3875 m.
Aantekeningen De materiële toestand van het archief is, met uitzondering van de inv. nrs. 152 - 156, 161 - 162 en 411, goed.

Naast het secretariearchief van de gemeente Heumen is ook het archief van het Algemeen of Burgerlijk Armbestuur van Heumen (archiefnummer 768) geïnventariseerd. Het archief van het Algemeen of Burgerlijk Armbestuur van Heumen bestrijkt de periode 1849 - 1913. De begin- en einddatum, 1849 en 1913 hangen samen met de datering van het oudste en het jongste in het archief aanwezige stuk: een brandverzekeringspolis voor een woning, resp. stukken betreffende de verkoop, huur, verhuur en verpachting van bouw- en weiland, nagras, woningen en hout. Het archief is duidelijk niet kompleet: stukken van na 1913 ontbreken.
Het archief bestaat uit een aantal losse stukken, waarin geen oorspronkelijke ordening te herkennen viel. Voor de ordening van deze archiefbescheiden is dezelfde methode gevolgd als bij het secretariearchief van de gemeente Heumen over de periode (1668) 1807 - 1933. Uit het archief is niets vernietigd. De omvang van het archief na inventarisatie bedraagt 0,36 meter. De materiële toestand van deze archiefbescheiden is goed. In het archief van het Algemeen of Burgerlijk Armbestuur van Heumen werden enkele stukken aangetroffen, die behoren tot de archieven van andere "instellingen van weldadigheid", die destijds in de gemeente Heumen aanwezig waren.
Openbaarheid Deels openbaar
Verantwoording Bert Schaart (1987) te Malden, Breed (2010, toegang 756 A)
Geschiedenis van het archief Het geïnventariseerde gedeelte van het secretariearchief van de gemeente Heumen bestrijkt de periode 1807 - 1933. Een klein aantal stukken daterende van vóór 1807 is in het archief aanwezig.

De kern van het archief wordt gevormd door een groot aantal series: notulen, akten, ingekomen en minuten van uitgaande stukken, agenda's, brievenboeken en financiële stukken als begrotingen, grootboeken, rekeningen en mandaten. Daarnaast bestaat het archief uit een vrij groot aantal losse stukken.
Selectie Uit het archief is een aantal stukken vernietigd; het betreft hier voornamelijk dubbelen van financiële stukken als begrotingen, rekeningen en grootboeken. Overige archiefstukken, die voor vernietiging in aanmerking kwamen, waren de mandaten over de jaren 1853 - 1933, maar aangezien deze mandaten heel mooi zijn ingebonden en soms toch wel enige informatie verschaffen is besloten deze stukken toch te bewaren.

Archiefstukken, die voor vernietiging in aanmerking kwamen, waren de mandaten over de jaren 1853 - 1933, maar aangezien deze mandaten heel mooi zijn ingebonden en soms toch wel enige informatie verschaffen is besloten deze stukken toch te bewaren.
Ordening Het geïnventariseerde gedeelte van het secretariearchief van de gemeente Heumen bestrijkt de periode 1807 - 1933. Als begindatum is het jaar 1807 gekozen, omdat vanaf dat jaar een doorlopende serie dorps- en gemeenterekeningen aanwezig is. Het jaar (1668) geeft aan, dat er tevens een klein aantal stukken daterende van vóór 1807 in het archief aanwezig is. Het betreft hier vrijwel uitsluitend stukken, die behoren tot de archieven van de heerlijkheden Heumen en Malden, welke berusten in het gemeentearchief van Nijmegen 1) en deels ook in het Rijksarchief van Gelderland te Arnhem 2). Hoewel deze stukken volgens het bestemmingsbeginsel teruggeplaatst zouden moeten worden, is gekozen voor een andere oplossing: de stukken zijn door medewerkers van het gemeentearchief van Nijmegen op microfilm gezet, waarna ze alsnog achter in de inventaris van het secretariearchief van de gemeente Heumen konden worden opgenomen (inv. nrs. 1914 -1918). Het oudste stuk dateert uit 1668 en betreft de zetting van de verponding en ambts- en dorpslasten in de Vrijheerlijkheid Malden. De einddatum 1933 hangt samen met de invoering in de gemeentelijke administratie van de code V.N.G. met ingang van 1 januari 1934. Een aantal archiefstukken is overigens ook na deze datum nog bijgehouden, zoals de perceelsgewijze kadastrale leggers (inv. nrs. 1187 - 1189) en het daarbij behorende verwijzingsregister (inv. nr. 1194). Het archief van de secretarie van de gemeente Heumen bevat ook een aantal stukken, waarvan het verband met het archief niet helemaal duidelijk is (inv. nrs. 1919 - 1934); aangezien deze stukken echter voornamelijk betrekking hebben op eigendommen lijkt het waarschijnlijk, dat de gemeente op een gegeven moment in het bezit is gekomen van deze eigendommen, waardoor deze stukken als retroacta naar de gemeente zijn overgegaan.
De kern van het archief wordt gevormd door een groot aantal series: notulen, akten, ingekomen en minuten van uitgaande stukken, agenda's, brievenboeken en financiële stukken als begrotingen, grootboeken, rekeningen en mandaten. Daarnaast bestaat het archief uit een vrij groot aantal losse stukken. Een aantal van deze stukken was rubrieksgewijs in verzamelmappen bijeengevoegd en van een soort codering voorzien, bijv. F1: bekendmakingen over 1825 - 1850 en F2: bekendmakingen over 1851 - 1904. Andere voorbeelden zijn: armwezen (V2), wegen (W1), vaccinatiën 1823 - 1886 (Y1), vaccinatiën 1887 - 1911 (Y2), tienden (X1). Het is niet duidelijk of er ook dergelijke verzamelmappen over andere dan de bovengenoemde rubrieken zijn geweest. In elk geval wijzen deze mappen in de richting van een soort "oude orde" in het archief. Gezien de veelheid aan onderwerpen, waarop de stukken in deze mappen betrekking hadden, was het noodzakelijk deze stukken verder naar onderwerp uit te splitsen en te beschrijven, zodat ze in de inventaris konden worden opgenomen. Als uitgangspunt voor de inventarisatie heeft gediend het "inventarisschema ten behoeve van de beschrijving van de gemeentearchieven daterende van na 1813", opgenomen in de door de Archiefcommissie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten opgestelde regels voor de verzorging van de gemeentearchieven daterende van na 1813. In het inventarisschema is een hoofdindeling Algemeen - Bijzonder aangebracht en zijn de stukken betreffende bijzondere onderwerpen verder onderverdeeld in I ORGANISME, II HULPMIDDELEN TOT UITOEFENING VAN DE TAAK en III UITOEFENING VAN DE TAAK. Bij de verdere ordening van de archiefbescheiden binnen de verschillende rubrieken van deze drie hoofdgroepen is uitgegaan van de code ten behoeve van de archiefordening der overheidsadministratie, uitgegeven door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Code V.N.G.). In het archief werd een aantal bescheiden aangetroffen, dat o.m. uit de serie ingekomen en minuten van uitgaande stukken en uit de serie akten afkomstig was en op de classificatienummers volgens de code V.N.G. bijeen was gevoegd. Waarschijnlijk is dit gebeurd tijdens revisiewerkzaamheden aan de gemeentelijke archieven in de jaren 1965 - 1966 door medewerkers van het Registratuurbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten; dit had tot doel de stukken ouder dan 1 januari 1934 te kunnen opnemen in het code-archief van ná 1 januari 1934. Deze stukken zijn nu zoveel mogelijk teruggeplaatst, de overige stukken zijn onderwerpsgewijs beschreven en in de inventaris opgenomen; dit was goed mogelijk, omdat de stukken per classificatienummer bijeengevoegd waren en daarbinnen niet zaaksgewijs. De pakken ingekomen en minuten van uitgaande stukken zijn bij het beschrijven zoveel mogelijk op volgnummer gesplitst; in veel gevallen was dit echter niet goed mogelijk en is gekozen voor een chronologische splitsing. Bij deze stukken werden over de periode 1852 - 1870 afzonderlijke bundels ingekomen en minuten van uitgaande stukken betreffende het armwezen aangetroffen. Deze stukken zijn als zodanig beschreven en in de rubriek Maatschappelijke zorg opgenomen.
Over de jaren 1904 - 1910 zijn de ingekomen en minuten van uitgaande stukken op datum van ontvangst of verzending volgens alfabetisch geordende rubrieken bijeengebonden.

De in de inleiding vermelde gedeponeerde archieven zijn opgenomen als zelfstandige archiefeenheden:

Archiefnummer Naam archief
0768 Algemeen of Burgerlijk Armbestuur van de Gemeente Heumen, 1849 - 1913
1060 Verenigde Armenfondsen Heumen, 1842 - 1857
1157 Rooms-Katholiek Armbestuur van Malden, 1873
1156 Verenigde Armenfondsen Heumen, 1842 – 1857

Er zijn geen eerdere pogingen gedaan het archief over de periode (1668) 1807 - 1933 te inventariseren. Wel waren de diverse registers en korte omschrijvingen van de inhoud van de archiefdozen opgenomen in de dossierinventaris van het statisch archief (1934 - 1980) van de gemeente Heumen. Een vervelende bijkomstigheid tijdens de inventarisatie was, dat het oud-archief van Heumen ook middels deze dossier-inventaris "opgespoord" moest worden, aangezien oud-archief en statisch archief door elkaar in de stellingen stonden. Omdat vaak geen jaartallen bij de omschrijvingen in de dossierinventaris stonden vermeld, is het mogelijk dat er stukken behorende tot het oud-archief in het statisch archief zijn achtergebleven.

1) Zie: Inventaris van het Oud-Archief der Gemeente Nijmegen, 1196 - 1811, door dr. J.A.B.M. de Jong, deel I, inv. nrs. 2234 - 2501, Nijmegen 1960
2). Archieven van de hoge heerlijkheden Heumen, Malden en Beek, 1551 - 1810; lengte 2,75 meter, inventaris aanwezig. Rijksarchief van Gelderland te Arnhem
Voorwaarden voor raadpleging Het gehele archief is openbaar, vanaf het moment dat de archiefbescheiden zijn overgebracht naar het, voor de bewaring van de op grond van Art. 5., eerste lid van de Archiefwet 1962 over te brengen archiefbescheiden van de gemeentelijke organen, aangewezen gedeelte van de kluis in het souterrain van het gemeentehuis te Malden, en de overbrenging zelf formeel geregeld is. Een uitzondering moet echter gemaakt worden voor de inv. nrs. 152 -156, 161 - 162 en 411, waarvan de materiële toestand deels zeer slecht is; voor raadpleging van deze bescheiden is toestemming van de gemeentesecretaris vereist.
Fysieke kenmerken en technische vereisten Deels alleen op microfiche aanwezig
AanvraaginstructieOpenbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl.
Citeerinstructie Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 756 Gemeente Heumen (1668) 1807 - 1980, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …".