1283 Stad Huissen, de ambten Huissen en Malburgen en het schuttersgilde Sint Gangulphus [16e eeuw] - 1856


Hoofdcategorie 1 Openbaar bestuur
Subcategorie 1.1 Bestuursinstellingen
Archiefvormer stad Huissen (1310-1816)
Ambt Huissen (1310-1838)
Ambt Malburgen (1310-1838)
Sint Gangulphusgilde (1536)
Periode [16e eeuw] - 1856
Omvang 1,875 m.
Openbaarheid Openbaar
Verantwoording E.J.Th.A.M.A. Smit, J.H.F. Zweers (1994) te Huissen
Geschiedenis van het archief De hier beschreven archieven zijn zeer onvolledig. Bekend is dat het archief van Huissen op 11 januari 1795 door de binnentrekkende Franse troepen grotendeels is verbrand. Bij die brand zijn veel archiefstukken verloren gegaan. Uit de wijze, waarop de stukken zijn aangetroffen, blijkt, dat er ook in de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw niet al te zorgvuldig mee is omgesprongen. Bij de verhuizing naar het gemeentekantoor aan de Langekerkstraat in 1978 zijn zelfs nog stukken uit het oud archief aangetroffen op de zolder van het oude gemeentehuis aan de Helmichstraat. De aandacht van het gemeentebestuur na die tijd is zeer goed geweest. Alle stukken waarvoor zulks nodig was, konden door een deskundige worden gerestaureerd. De archieven zijn daarom in zeer goede staat.
Verwerving Overplaatsing 2011, overbrenging 2016.
Aanvullingen In 2016 is inventarisnummer 173 door overdracht van het Gelders Archief toegevoegd.
Selectie In de negentiende eeuw is een aantal stukken die behoorden tot het archief van de toezichthoudende Pruisische overheid in Huissen terecht gekomen. Deze (meest achttiende-eeuwse) stukken zijn merendeels in de jaren 1888 en 1926 naar het Rijksarchief Gelderland in Arnhem overgebracht.
Ordening Het oud-archief van Huissen bevat alle archieven van de overheid ter plaatse tot aan de overdracht van de enclave Huissen en Malburgen aan het Koninkrijk der Nederlanden op 1 juni 1816. Voorafgaand aan die definitieve overgang van soevereiniteit had de enclave al heel wat wisselingen van heer meegemaakt. Deze wisseling heeft vooral op het archief van de stedelijke magistraat zijn uitwerking niet gemist. Dit archief is aan de hand van de soevereiniteitswisselingen dan ook in drie onderdelen gesplitst (I-III). Voor het archief van de ambten Huissen en Malburgen is er juist iets anders aan de hand. Na de combinatie van stad en ambten tot de gemeente Huissen in maart 1811 nam de gemeente wel de rechten en schulden van de stad over, maar niet die van de ambten. Deze moesten worden opgebracht door de geërfden van die ambten. Het gevolg is geweest dat nog tot 1856 de geërfden van de ambten Huissen en Malburgen hebben vergaderd en renten over de ambtschulden hebben betaald. Omdat deze zaken niet van het ambtsarchief zijn af te splitsen, zijn de stukken in een afdeling (VI) ondergebracht. De afdelingen IV en V bevatten de stukken van de hele gemeente. In de jaren 1811-1813, onder Frans bestuur, behoorde ook het dorp Elden tot de gemeente Huissen. In de jaren 1814-1816, onder Pruisisch bestuur, maakte Hulhuizen deel uit van de gemeente Huissen.
Van een oorspronkelijke ordening werd weinig aangetroffen, deels door de wijze van opslag, deels omdat in de jaren 1942-1944 de toenmalige ambtenaar ter secretarie H.W.J. Derksen gepoogd heeft het oud archief te ordenen volgens de code V.N.G. De Pruisen hadden de gewoonte om stukken onderwerpsgewijs op te bergen. Dergelijke onderwerpsdossiers troffen wij soms aan. Over de periode 1814-1816 hebben wij ze in overleg met de provinciaal archiefinspecteur Mr. P. Beltjes zelf gemaakt.
Verwante archieven De (resten van) oud rechterlijke archieven van de stad en de ambten Huissen en Malburgen zijn in 1811 ingeleverd bij het arrondissement Tiel. In 1880 werden zij overgedragen aan het Rijks Archief Gelderland, later Gelders Archief.
Naar Oud Rechterlijk Archief Huissen en Malburgen bij Gelders Archief
Publicaties Renier van de Giessen, 'Archivering in stad en gemeente Huissen 1576-2000', Amsterdam 2012. In; Regionaal Archief Nijmegen, beheerdossier 1327 archief Huissen 1816-1934.

Renier van de Giessen, 'Ontsluiting en "custodial history" van de archieven van stad en gemeente Huissen 1576-1945', Amsterdam 2012. In; Regionaal Archief Nijmegen, beheerdossier 1287 archief Huissen 1946-2000.

J. Zweers en E. Smit, 'De oudste archiefinventaris van Huissen 1561'. In; Mededelingen van de Historische Kring Huessen, vol. 29 no. 2 (2004) p. 69-72.
AanvraaginstructieOpenbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl.
Citeerinstructie Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 1283 Stad Huissen, de ambten Huissen en Malburgen en het schuttersgilde Sint Gangulphus [16e eeuw] - 1856, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …".