866 Gemeente Wamel 1818 - 1983


Hoofdcategorie 1 Openbaar bestuur
Subcategorie 1.1 Bestuursinstellingen
Archiefvormer Gemeente Wamel (1818-1983) (1818-1983)
Periode 1818 - 1983
Omvang 129,5125 m.
Aantekeningen Nog in het depot van huize De Aalst was er vochtschade bij negentiende eeuwse stukken gevonden, die waarschijnlijk voor 1965 in het oude gemeentehuis zal zijn ontstaan. Bij de overbrenging naar het Regionaal Archief Nijmegen zijn de stukken gecontroleerd op eventuele schimmels en andere schade. De materiële toestand van het archief was verder over het algemeen goed.

Tijdens de inhaalslag in 2010 zijn losse stukken toegevoegd aan inv.nrs. 5775, 6855, 6861, 6885, 6940, 7870 en enige stukken voor vernietiging geselecteerd (2009/405).
Openbaarheid Deels openbaar
Verantwoording S. Vonk en J. van der Heijden (AoB) (2009)
Geschiedenis van het archief Archiefbewaarplaatsen

De gemeentelijke archieven van Wamel en Leeuwen zullen, zoals gebruikelijk op het Gelderse platteland, aanvankelijk ten huize van de secretaris onderdak hebben gevonden.
Vanaf 1897 berustten zij in het nieuwe gemeentehuis te Beneden-Leeuwen, waar overigens geen aparte archiefruimte was ontworpen. [1] Volgens de provinciale archiefinspectie was de berging niet optimaal. In 1925 bleek het archief op zolder te staan. In 1947 stond het daar nog steeds, zeer stoffig in open rekken. Daarna verhuisde het archief voor een gedeelte naar een speciaal daarvoor ingerichte ruimte in het sousterrain. Toen de secretarie de villa De Aalst betrok, waren daar twee archiefruimten in het sousterrain gemaakt. Bij de verbouwing in 1964 kreeg de afdeling Bevolking een kluis in de nieuwe vleugel. Rond 1982 begonnen deze ruimten vol te raken.
Na de fusie van de gemeenten werden de archieven van de voormalige gemeente Appeltern, Dreumel en Wamel overgebracht naar het nieuwe gemeentehuis te Beneden-Leeuwen. [2]

1) Bouwtekening gemeentehuis.Archief gemeente Wamel 1818-1983, inv. nr. (762).

2) Verslagen van de Provinciale Archiefinspectie over 1925, 1931, 1938, 1947, 1948, 1956, 1959, 1964, 1965, 1969 t/m 1973, 1982 en 1983.
Verwerving In het jaar 1999 heeft de gemeente West Maas en Waal besloten om haar oude archieven blijvend in Nijmegen te laten berusten. Dit gebeurde in het kader van een sterk door de provincie gestimuleerd plan om te komen tot regionaal archiefbeheer in het Rijk van Nijmegen en het Land van Maas en Waal. Hiertoe heeft zij het Regionaal Archief Nijmegen formeel als haar archiefbewaarplaats aangewezen. De archieven zijn daarna naar Nijmegen overgebracht.
Aanvullingen In 2015 is er een aanvulling gekomen met een blok Hinderwetvergunningen 1900-1983
In mei 2017 is er een aanvulling gekomen van drie dossiers.
Selectie Materiële staat

Bij de inventarisatie bleek dat een aantal stukken uit de eerste helft van de 19e-eeuw ernstig was beschadigd, vaak door vocht. Zolang deze niet zijn geconserveerd staan zij in de inventaris aangemerkt als niet raadpleegbaar. Tijdens de inventarisatie zijn de volgende archiefbescheiden gecontroleerd op activiteit van geconstateerde schimmel: voorlopige inventarisnummers 463, 464, 963, 979, 1001, 1007 en 1002. De resultaten waren negatief.
Van de archiefstukken die in matige of slechte materiële staat verkeren, is aantekening gehouden. Vanwege de slechte materiële staat zijn de gemeentebegrotingen en gemeenterekeningen uit de periode 1823-1849 niet gesplitst.

Openbaarheid, citeertitel.

Aan de openbaarheid van enkele archiefbescheiden zijn beperkingen gesteld ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen.
De beperkingen gelden de akten van de burgerlijke stand (op grond van het Burgerlijk Wetboek, artikel 17a, lid 1), de persoons- en archiefkaarten met bijbehorende hulpregisters (op grond van de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens, art. 97 - 100) en een aantal andere archiefbestanddelen (op grond van de Archiefwet 1995 en de Wet Bescherming Persoonsgegevens).
Men kan dit archief citeren als: 'archief gemeente Wamel 1818 - 1983'.
Ordening De administratie heeft het archief regelmatig geschoond vóór het werd overgebracht naar het Regionaal Archief Nijmegen. Zo zijn de bijlagen van de gemeenterekeningen van na 1960 niet aangetroffen en van vóór dat jaar is het merendeel ook vernietigd. Van de grootboeken is alleen het jaar 1983 bewaard gebleven.

Tijdens de inventarisatie is een aantal archiefbescheiden ter vernietiging geselecteerd op grond van de in 1983 in de Staatscourant gepubliceerde 'Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende bescheiden uit de archieven van gemeentelijke en intergemeentelijke organen, dagtekenende van na 1850' en de daarop verschenen aanvullingen. Hierbij is de nodige terughoudendheid in acht genomen. Het belangrijkste argument hiervoor was dat er over kleine gemeenten als Wamel relatief weinig andere omvangrijke historische bronnen voorhanden zijn.
Selectie vond in principe plaats op dossierniveau. Dit houdt in, dat dossiers in hun geheel bewaard zijn als een substantieel aantal stukken in een map voor bewaring in aanmerking kwam. In een aantal gevallen is van deze methode afgeweken, en is binnen dergelijke dossiers op stuksniveau geselecteerd.
Van de ter vernietiging geselecteerde dossiers is een overzicht gemaakt. Gesorteerd op code VNG zijn de dossiers beschreven en is aangetekend op welke grond vernietiging gerechtvaardigd is.
Archiefmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog 1940 - 1945 is niet vernietigd en uit de direct daaropvolgende wederopbouwperiode tot ca. 1950 is zeer spaarzaam vernietigd.
Voorwaarden voor raadpleging Oude orde

Zoals gebruikelijk met negentiende eeuwse gemeentelijke archieven bestaat het archief van de gemeente Wamel voor een groot deel uit series. De series ingekomen en uitgaande stukken behoeven wellicht enige toelichting. Tot 1929 zijn vrijwel alle ingekomen stukken ingeschreven in chronologische agenda's. Een groot deel van de ingekomen stukken is ondergebracht in één omvangrijke serie, gevormd volgens het agendastelsel, waarbij de stukken jaarlijks zijn geordend op agendanummer. In de negentiende eeuw zijn echter ook veel (geagendeerde) ingekomen stukken niet in de grote algemene serie ondergebracht, maar - niet altijd even consequent - op onderwerp tot rubrieken geordend of in zaakdossiers geborgen. Vanaf 1915 werden sommige ingekomen stukken rubrieksgewijs geordend. Vanaf 1919 tot aan de invoering van de Basis Archiefcode in 1930 zijn bijna alle stukken rubrieksgewijs geborgen. De uitgaande stukken zijnn tussen 1818 en 1930 afgeschreven in zogenaamde 'brievenboeken'.

Aangezien op de archiefdozen, die in de volgorde van de Basis Archiefcode in de archiefruimte waren geplaatst, de dossieropschriften stonden vermeld, konden de stukken gemakkelijk worden gevonden en is er door de archiefvormer geen dossierinventaris gemaakt.

Het Grondbedrijf, Elektriciteitsbedrijf en Bouwbedrijf hebben geen eigen archieven gevormd. Stukken van het Woningbedrijf en van de Secretarie betreffende de bouw en financiering van complexen woningwetwoningen zijn samengevoegd in complexdossiers.
De archieven van de Diensten Sport, Recreatie en Cultuur en Gemeentewerken zijn als gedeponeerde archieven opgenomen in de inventaris.

Verantwoording van de inventarisatie

De belangrijke archivistische breuk bij de invoering van het dossierstelsel in 1930 is de reden om het archief van de gemeente Wamel te verdelen in de twee blokken 1818-1929 en 1930-1983. In beide blokken is de rubrieksverdeling in 'stukken van algemene aard' en in 'Stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen' gebruikt. In het eerste blok, dat grotendeels uit series bestaat die in principe alle rubrieken bestrijken, is de afdeling 'algemene aard' uiteraard veel omvangrijker dan in de afdeling 'afzonderlijke onderwerpen'. Daarbij is er gekozen om de oude orde van de grote serie uit 1915-1930, waarbij de ingekomen stukken rubrieksgewijs werden geborgen, als één grote serie intact te laten, en deze stukken niet over 'Stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen' te verdelen. Series die wel één onderwerp betreffen, zoals de financiële stukken, de burgerlijke stand en het bevolkingsregister, zijn wel in desbetreffende rubrieken van de afdeling 'afzonderlijke onderwerpen' geplaatst.
Na 1930 is juist de afdeling 'stukken van algemene aard' klein. Zij bevat de vergaderstukken van de Raad en het College van Burgemeester en Wethouders, een serie gemeentelijke verordeningen en de agenda's van ingekomen en uitgaande stukken. De meeste stukken zijn beschreven in de desbetreffende rubrieken van de afdeling 'afzonderlijke onderwerpen'.

Bij de beoordeling in welke archiefperiode stukken thuishoren, is uitgegaan van de datum van het jongste stuk. Met dossiers waarin stukken van na 1983 zaten, is als volgt omgegaan :
- Indien mogelijk zijn dergelijke dossiers gesplitst per januari 1984.
- Waar splitsing niet mogelijk was zijn de dossiers overgebracht naar het gemeentehuis om geplaatst te worden in de volgende archiefperiode.
- In deze inventaris is dan een beschrijving met zgn. 'blanco-nummer' (een liggend streepje) opgenomen met een verwijzing naar het desbetreffende stuk in het archief West Maas en Waal vanaf 1984.
Volgens dezelfde methode zijn de dossiers behandeld met stukken van voor en na 1930: de beschrijvingen zijn opgenomen in het blok 1930-1983 en in het voorgaande blok staan via de 'blanco nummers' de verwijzingen.

Hoewel men door de zaaksgewijze ordening gericht in het archief kan zoeken, is het raadzaam om bij een onderzoek ook de algemene series te raadplegen, zoals raadsnotulen en besluitenlijsten van het College van Burgemeester en Wethouders. Speciale aandacht verdienen ook de bijlagen bij de gemeenterekeningen, met name die uit de negentiende eeuw. Deze kunnen meer informatie bevatten dan men in eerste instantie zou verwachten, daar de archiefvormer vaak verscheidene relevante bescheiden, zoals ingekomen stukken en akten, achteraf tot bijlage heeft gedegradeerd.

Bij de inventarisatie elf gedeponeerde archieven aangetroffen, die in aparte inventarissen zijn beschreven. Het betreft de archieven van:
Archief 1029 - Toegang 1129 Gemeente Wamel, 1810 - 1817
Archief 1030 - Toegang 1210 Gemeente Leeuwen, 1810 - 1817
Archief 1080 - Toegang 1224 Stichting De Hoge Zevend te Wamel, 1968 - 1976
Archief 1081 - Toegang 1272 Dienst voor Sport, Recreatie en Cultuur Wamel,
1974 - 1983
Archief 1082 - Toegang 1273 Gemeentewerken Wamel, 1953 - 1983
Archief 1083 - Toegang 1274 Woningstichting Onderlinge Hulp te Wamel,
1931 - 1955
Archief 1084 - Toegang 1275 Kabinet van de burgemeestervan Wamel, 1926 - 1937
Archief 1085 - Toegang 1276 Welzijnsraad Wamel, 1972 - 1983
Archief 1086 - Toegang 1277 Verkeerscommissie Wamel, 1979 - 1983
Archief 1087 - Toegang 1288 Commissie tot onderhoud van de weg Wamel - Oijen, 1898 - 1942
Archief 1089 - Toegang 1278 Jeugdserviceraad Wamel, 1969 - 1972
AanvraaginstructieOpenbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl.
Citeerinstructie Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 866 Gemeente Wamel 1818 - 1983, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …".