546 Collectie Codices [circa 1000 - 1730]


Rubriek: 1 Archief
Archief 546 Collectie Codices
Inventarisnummer 18
Beschrijving Bernardus van Clairvaux
Sommerstuck der sermoenen Sunte Bernarts des hoenichvloienden lerers

Anonymus
Een schoen historie van sancta Elisabeth, des conincks dochter van Ungarien (fragment)
s. 15bc
Handschrift, papier, 167 bll., Nederlands

Vroegere bezitters:
-

Aardwerk:
Preken van Bernardus van Clairvaux (1090 - 1153), lopende vanaf Hemelvaart tot aan het begin van het volgende kerkelijk jaar, het zogenaamde Zomerstuk. De preken zijn bedoeld als vroomheidsliteratuur. Fol 1. ro bevat het laatste deel van een verder verdwenen preek en het begin van de volgende preek met de aanhef: In den bedeldagen voir ons Heren Hemelvaert van dat ewangeli een sermoen. Na het " Zomerstuk" volgen:
- Fol. 157 vo.
Een merckelick sermoen Sunte Bernarts van vierehande schulde.....,
- Fol. 161 vo.
Sunte Bernart scrijft in een sermoen ende setter soeven grade der gehoirsamheit....,
- Fol. 163 ro.
Van den twyste tuschen Babilonien ende Iherusalem; Sunte Bernarts parabole,
- Fol. 166 ro.
Van negen pinen der hellen wt Sunte Bernts epistel tot eenen priester,
- Fol. 166 vo.
Van den alders om Godswil te laten; ende is een epistel Sunte Bernarts....,
Op fol. 167. vo begint de vermelde vita van Sint Elisabeth. Van dit heiligenleven is alleen het begin bewaard gebleven.
Gelet op het feit, dat aan de genoemde reeks preken, schijnbaar zonder enig verband, een leven toegevoegd is van St. Elisabeth, die in Franciscaanse kringen vereerd werd als een der eerste vrouwelijke tertiarissen, is het niet onmogelijk dat het boek bedoel is geweest voor een kloostergemeenschap van vrouwen met een tertiarissenregel.

Literatuur:
- Geurts en Nissen 1984, blz 26-27
- Geurts 1989, blz. 161-162
- Van Dongen 1994, deel 3 blz. 108
- Helmut Lomnitzer, "Zu deutschen und niederländischen Uebersetzungen der Elisabethvita Dietrichs von Apolda", in:
Zeitschrift für Deutschen Philologie, jrg. 89 (1970), blz. 54-65 en een terloopse vermelding op blz. 57.
- Terloopse vermelding in: R. Lievens, "Boekbespreking van het boek van W. Stannat, Das Leben der heiligen
Elisabeth in drei mitteldeutschen Handschriften aus Wolfenbüttel", in: Leuvense Bijdragen, Bijblad, jaargang 49
(1960). Blz. 122-125.

Bijzonderheden:
De band (leer over textiel) is zeldzaam. De hierna volgende gegevens zijn rond 1985 tijdens een bezoek aan het Gemeentearchief Nijmegen mondeling medegedeeld door de codicologe mevrouw C. Lingier te Antwerpen.
Volgens haar zijn zowel aan de voor- als aan de achterzijde drie katernen verdwenen. Aan de voorzijde betroffen het waarschijnlijk de schutbladen tezamen met een blad met de inhoudsopgave en twee katernen met teksten en aan de achterzijde katernen met heiligenlevens.
Hoogstwaarschijnlijk werd het handschrift van waaruit dit exemplaar werd afgeschreven in tweeën gedeeld om sneller kopiëren mogelijk te kunnen maken. Dit exemplaars is van een en dezelfde kopiist. Fol. 70 is toegevoegd.
Katern 8 is er uitgescheurd. Vermoedelijk is het tweede deel (vanaf fol. 71) eerder ontstaan dat het eerste gedeelte (tot en met fol. 70). Beide onderdelen echter zijn van meet af aan in één band (de huidige) ingebonden geweest.
Van de band valt nog het volgende te vermelden. De inlassen zijn afkomstig van een ouder herstel (16de eeuw?).
Hiervan is ook afkomstig het dekblad, waaronder het oude dekblad (deels) nog aanwezig is. In de universiteitsbibliotheek van Utrecht wordt een zusterexemplaar bewaard. Bedoeld is hier een handschrift naar hetzelfde origineel is gekopieerd (Signatuur: 8 K 26).
Periode z.j.
Vorm 1 deel
Fysieke staatNiet raadpleegbaar; ernstige mechanische schade