546 Collectie Codices [circa 1000 - 1730]

1 Archief

Bestanddelen

1..1

Johannes Nyder Formicarius (Keulen, Ulrich Zell, 1475) Druk, papier, 1 + 150 bll., Latijn Samengebonden met Codices nr. 1(2) Vroegere bezitters: - Aard werk: Uitgave van het vermaarde Mierenboek van de dominicaan Johannes Nyder (ca. 1380 - 1438). Nyder was theoloog en kloosterhervormer en wilde met dit boek aantonen dat hervorming van de Kerk mogelijk was. Het laatste hoofdstuk van het werk is gewijd aan hekserij en geeft gedurende de gehele periode van heksenvervolging grote invloed gehad op het geloof in heksen. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 28 - Geurts 1989, blz. 154., 1475, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

1..2

Petrus Damascenus Liber de Laudibus ac Festis Gloriose Virginis Matris Marie, alias Marionale dictus (Keulen, Nicolaus Götz, 1475) Druk, papier, 68 bll., Latijn Samengebonden met Codices nr. 1(1) Vroegere bezitters - Aard werk: Uitgave van de compilatie van teksten van kerkvaders en kerkleraren over de H. Maagd Maria van de hand van de 12de-eeuwse theoloog Petrus van Damascus. Het werk begint op fol. 1 .ro met een korte proloog gevolgd door een hoofdstuksgewijze inhoudsopgave. De eigenlijke tekst begint op fol. 3 .ro. In de marge worden steeds naast de citaten de namen gegeven van de gewijde schrijvers onder vermelding van hun aangehaalde werk. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 28 - Geurts 1989, blz. 154, 1475, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Johannes Nyder Praeceptorium Divinae Legis sive Expositio Decalogi (Keulen, Ulrich Zell, ca. 1472) Druk, papier 1 + 329 + 1 bll., Latijn. Vroegere bezitters: Klooster Mariënburg te Nijmegen ("Liber Monasterii Montis Mariae in Novimagio" voorin op de binnenzijde van het schutblad). Aard werk: Uitgave van het werk van de godgeleerde dominicaan Johannes Nyder (ca. 1380 - 1438) over de Tien Geboden. De uitgave begint op fol. 1. ro met een alfabetische trefwoordenindex, gevolgd door een hoofdstuksgewijze inhoudsopgave op fol. 27. vo. Het eigenlijke werk vangt aan op fol. 29. ro met een korte proloog. Bijzonderheden: De laatste bladzijde van deze uitgave ontbreekt. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz 5 - Geurts 1989, blz. 150-151 en 154-155 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 91, ca. 1472, 1 deel
Raadpleegbaar onder toezicht; matig mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Robertus Holkot Super Sapientiam Salomonis (Keulen, Ulrich Zell; Conrad Winters de Homborch, 1480, ca. 1476) Druk, papier, 1 + 430 + 1 bll., Latijn Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Liber Sororum super Hesenberch in Noviomagio" , gestempeld op het dekblad voorin). Aard werk: Uitgave van het commentaar op het boek Wijsheid van de 14de-eeuwse Engelse dominicaan Robertus Holkot (overl. 1349). Als theoloog was hij een vertegenwoordiger van het vooral in Oxford geleerde zogeheten Occamisme, genoemd naar William van Occam (ca. 1290 - 1350), wiens denkbeelden als Nominalisme of Via Moderna zich onderscheidden van de Thomistische Via Antiqua. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 14 - Geurts 1989, blz. 155 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 68-69, 1476 - 1480, 1 deel
Raadpleegbaar onder toezicht; matig mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Antoninus Florentinus Summa Theologica cum tabula Johannis Molitoris (pars I) Spiers, Peter Drach, 1487 Druk, papier + 410 + 1 bll., Latijn Codices nrs. en 5 behoren bijeen (twee delen van één werk) Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Liber Sororum super Hesenberch in Noviomagio, gestempeld op het dekblad voorin). Aard werk: Uitgave van de summa van de heilige Antoninus Pierozzi of Antoninus Florentinus (1389 - 1459), dominicaan, theoloog en aartsbosschop van Florence. Het werk wordt voorafgegaan door alphabetisch-systematische repertoria van Johannes Molitoris op de inhoud van beide delen. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 15-16 - Geurts 1989, blz. 155 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 72-73, 1487, 1 deel
Raadpleegbaar onder toezicht; matig mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Antoninus Florentinus Summa Theologica cum tabala Johannis Molitoris (pars II) Spiers, Peter Drach, 1487 Druk, papier, 1 + 358 + 1 bll., Latijn Codices nrs. 4 en 5 behoren bij elkaar (twee delen van één werk) Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Liber Sororum Hesenberch in Noviomagio", gestempeld op het dekblad voorin), Jacobus Verdunck te Nijmegen, Alardus Versondert, pastoor van Sevenum, Johannes Versondert ("Jacobus Verdunck Neomagiensis utendem dedit hunc librum Alardo Versondert pastori Zevenheimensi. In cuius usum succedit iure haereditario Johannes Versondert" in 17de-eeuwse handen op de binnenzijde van het eerste schutblad). Rijksarchief in de provincie Limburg (gestempeld: "Rijksarchief in Limburg" op voorzijde van tweede schutblad). Stadsbibliotheek van Maastricht (gestempeld: Bibliotheca Mosae Traiectensis" eveneens op tweede schutblad). Aard werk: Vervolg van Codices nr. 4, voorafgegaan door een hoofdstuksgewijze inhoudsopgave van alléén dit deel. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 16 - Geurts 1989, blz. 155-157 - Van Dongen 1994, deel 3 blz. 73-74 Bijzonderheden: Volgens vriendelijke mededeling van de heer T.H.P.M. Janssen van het Gemeentearchief Venlo werd Alardus Versondert op 11 februari 1578 te Sevenum geboren; was hij al in ieder geval al vanaf 1609 pastoor in zijn geboorteplaats; werd hij in 1621 tevens deken van het Land van Kessel en moet hij vóór 14 juni 1639 zijn overleden. Verdere gegevens over hem in: Spinninghe. Geschied- en heemkundig opstellen over Sevenum 1990, p. 66 en 67. In 1923 door het Museum van Oudheden door ruiling verkregen van de Stadsbibliotheekvan Maastricht. (Zie het verslag van het museum over 1923)., 1487, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

(Bartholomaeus Pisanus) Summa Pisani cum supplemento, que alias Magistrutia seu Pisanella appellatur (Keulen, Ulrich Zell, 1483) Druk, papier, 1 + 354 bll., Latijn Vroegere bezitters: Klooster Mariënburg te Nijmegen ("Liber Monasterii Montis Marie in suburbio Novimagiense Ordinis Canonicorum regularum" op het dekblad voorin). Aard werk: Uitgave van de summa van Bartholomeus Pisanus, waaraan de Canones poenitentiales, zijnde titel XXXII van boek V uit een summa van een anonieme minderbroeder uit het klooster van Asti, zijn toegevoegd. De tekst van de summa is volgens een mededeling op fol. 339.ro bewerkt door de minderbroeder Nicolaus de Ausmo (Ausino?) van het klooster Sancta Maria de Angelis bij Milaan, die deze bewerking in november 1444 voltooide. De summa is alfabetisch geordend en wordt op fol. 1.vo voorafgegaan door een lijst van gebruikte afkoringen en op fol. 339. vo gevolgd door een alfabetische opgave van de rubrieken en hoofdstukken. De canones, die de boetetarifering bij het verlenen van penitentie geven, beslaan slechts zeven bladzijden en beginnen op fol. 351. ro waar ook hun herkomst vermeld staat. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 5 - Geurts 1989, blz. 157 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 92, 1483, 1 deel
Raadpleegbaar onder toezicht; matig mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Augustinus de Ancona Summa de potestate ecclesiastica Keulen, Arnoldus ther Hurnen, 1475 Druk, papier, 1 + 384 + 1 bll., Latijn Vroegere bezitters: (Klooster Hessenberg te Nijmegen). Aard werk: Uitgave van de suma over de geestelijke en wereldlijke macht van de paus uit 1320 van Augustinus Triumphus), 1243 - 1328. De uitgave vangt aan met een inhoudsopgave (directorium ad inveniendum titulos questionum etc.) op fol. 1. ro. Het eigenlijke werk begint op fol. 11 .ro en is onderverdeeld in 112 vraagstukken (questiones), waarin Augustinus de Ancona zijn stellingen vragenderwijs poneert en vervolgens beantwoordt. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 16 - Geurts 1989, blz. 157-158 - Van Dongen 1994, blz. 85-86, 1475, 1 deel
Niet raadpleegbaar; ernstige mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Gotschalkus Hollen Praeceptorium novum Divinae legis. Keulen, Johannes Guldenschaeff, 1481 Druk, papier, 313 bll., Latijn Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Liber Sororum super Hessenberch in Novimagio" , gestempeld op het dekblad voorin). Aard werk: Handboek van de augustijner theoloog Godschalcus Hollen, waarin hij een gedetailleerde moraaltheologische uitleg geeft van de Tien Geboden. De eigenlijke test begint op fol. 13 .ro en wordt voorafgegaan door een alfabetische trefwoordenindex. Hier en daar zijn in de marge notities aangebracht in een eigentijdse hand. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 16-17 - Geurts 1989, blz. 158 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 70-71, 1481, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Biblia cum tabula nuper impressa et cum summariis noviter edites. Venetië, Simon Bevilaque, 1498. Druk, papier, 1 + 528 + 1 bll. Latijn Vroegere bezitters: Godefridus Helmondt (?), in rode inkt op de titelpagina; Henricus (?), in zwarte inkt eveneens op de titelpagina. Aard werk: Met kleine houtsneden geïllustreerde Bijbel, bevattende het gehele Oude en Nieuwe Testament, met voorin een sterk verkorte inhoudsopgave per boek met verwijzingen naar de vindplaatsen en achterin een alfabetisch register op eigennamen en zaken, alsmede een lijst met verklaringen van Hebreeuwse namen en begrippen van Albertus Brunus. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 29 - Geurts 1989, blz. 158 Bijzonderheden: De titelpagina bevat in een zestiende-eeuwse hand een fragment van een tekst in het Latijn over de zeden en gewoonten van de Brahmanen, waarschijnlijk ontleend aan de Collatio Alexandri cum Dindimo ("Hec de moribus de Brahmanorum ex epistola Didimi ad Alexandrum excerpta sunt."). Deze Collatio is een van de belangrijkste zogenaamde Indische Traktaten, gegoten in de vorm van een briefwisseling tussen Alexander de Grote en koning Dindimus. Tussen de regels van de tekst en daaronder staan, behalve de naam "Theodesis", enige zedenspreuken genoteerd in verschillende zestiende-eeuwse handen, onder andere ontleend aan de Bijbel. Op folio 528. vo (laatste pagina) vindt men een lijstje met verkorte aanduidingen van vindplaatsen van enige Bijbelteksten en voorts wederom enkele zedenspreuken. Dit alles in zestiende-eeuwse handen. Als schutblad aan de voorzijde dient een afgesneden perkamenten blad uit een vijftiende-eeuwse officiale met aan weerszijden teksten, deels op muziek, behorend tot de liturgie van het feest van Johannes de Doper (24 juni). Dit blad is gefolieerd met I en II. Op de voorzijde van dit blad staan tussen de teksten enige nauwelijks leesbare aantekeningen geschreven in een zeer klein zestiende-eeuws handschrift. Het schutblad aan de achterzijde is eveneens een afgesneden perkamenten blad, waarschijnlijk uit hetzelfde officiale, en geeft op de voorzijde (fol. III) naast een alleluia-vers op muziek een fragment uit het evangelie van Johannes. De oorspronkelijke tekst op de achterzijde van dit blad (fol. IV) is sterk vervaagd en opnieuw gebruikt voor aantekeningen in een vrijwel onleesbaar geworden zestiende-eeuwse hand., 1498, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Pelbartus de Themeswar Pomerium sermonum de Sanctis Hagenau, Henricus Gran, in opdracht van Johannes Rynman, 1501 Druk, papier, 1 + 358.bll., Latijn Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Den Susteren op den Hesschberch tot Nymmeghen" op de voorzijde van het schutblad voorin). Aard werk: Boek met preken van de minderbroeder Pelbartus de Themeswar (overl. 1504) over heiligen in de volgorden van hun feestdagen volgens het kerkelijk jaar. Dit prekenboek is verdeeld in een winterstuk en een zomerstuk. Na de preken volgt vanaf fol. 356. vo nog een vita van St. Johannes Elemosynarius, patriach van Alexandrië. Voorin bevinden zich alfabetische trefwoordenlijsten op de inhoud van de preken van respectievelijk het winter- en het zomerstuk, elk gevolgd door een lijst van preken in de volgorde, waarin ze in het betreffenden jaargedeelte voorkomen. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 17 - Geurts 1989, blz. 158-159 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 77-78 Bijzonderheden: "Pomerium" (= pomarium) betekent letterlijk boomgaard. Geurts en Nissen en, in navolging van hen, ook Van Dongen geven ten onrechte als titel van dit werk op : "Sermones Quadragesimales Pomerii"., 1501, 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

11..1

Joannes Damascenus De Fide Orthodoxa Parijs, Henricus Stephanus, 1507. Druk, papier, 1 + 120 bll., Latijn Samengebonden met nummer 11 (2) Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen (op de voorzijde van het schutblad voorin tweemaal: "Conventus Sororum Hessenbergensium"). Aard werk: Theologisch werk van Sint Joannes van Damascus (ca. 650-vóór 754), uit het Grieks vertaald door de Franse priester en humanist Jacobus Faber Stapulensis (Jacques Lefèvre d' Étaples, ca. 1450 - 1536). De oorspronkelijke titel luidt: --------- (Pègè gnooseoos; dit is: de bron van kennis). In het westen stond het werk bekend onder de aangegeven Latijnse titel. Het werk is onderverdeeld in vier boeken en voorzien van een inhoudsopgave per boek en per hoofdstuk, die aanvangt op fo. 115. ro. Op 117. vo volgt een register van eigennamen uit de tekst. Literatuur: - Geurts en Nissen, blz. 13-14 - Geurts 1989, blz. 150-151 en 159 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 81-82, 1507, 1 omslag
Niet raadpleegbaar; ernstige mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

11..2

Richard van St. Victor De Trinitate Parijs, Henricus Stephanus, 1510 Druk, papier, 200 + 1 bll., Latijn Samengebonden met nummer 11 (1). Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen, zie Codices nr. 11 (1). Aard werk: Uitgave, bezorgd en van commentaar voorzien door de Franse priester en humanist Jacobus Faber Stapulensis (Jacques Lefèvre d' Étaples, ca. 1450 - 1536), van de verhandeling over de Heilige Drieënheid van de augustijner koorheer Richard van St. Victor (overl. 1173). Het commentaar van Faber is in een kleinere letter gezet. Op fol. 195. ro e.v. vindt men een opsomming van de gepresenteerde theologische stellingen in de volgorde waarin zij in dit werk voorkomen. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 13-14 - Geurts 1989, blz. 159 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 81-82, 1510, 1 deel
Niet raadpleegbaar; ernstige mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Jacobus Faber Stapulensis. Quincuplex Psalterium Parijs, Henricus Stephanus, 1509 Druk, papier, 2 + 292 bll., Latijn Vroegere bezitters:. Fraterhuis van St. Gregorius te Emmerik ("Pertinet fratribus domus Sancti Gregorii in Embrica" op het eerste schutblad). Aard werk: Synopsissen van eenmaal drie (fol. 5. ro - fol. 231. vo) en eenmaal twee tekstoverleveringen (fol. 232. ro - 289. ro) van het Boek der Psalmen, voorzien van commentaar door Jacobus Faber Stapulensis (Jacques Lefèvre d' Étaples, ca. 1450 - 1536). Het werk begint met een voorwoord van Jacobus Faber, gevolgd door korte prologen van St. Hiëronymus op de eerste drie tekstoverleveringen. Daarna volgen enige verschillend ingerichte tafels op de inhoud van de genoemde drie eerste tekstoverleveringen. Alle psalmteksten zijn in de Latijnse taal gesteld. De synopsis van de eerste drie teksten bevat: Psalterium Gallicum"," Psalterium Romanum" en "Psalterium Hebraicum". De tweede synopsis betreft de teksten van "Psalterium Vetus" en "Psalterium Conciliatum". Achterin in het boek begint op fol. 289.vo een overzicht van welke psalmen in welke (levens)omstandigheden raadzaam zijn om te bidden. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 23-24 - Geurts 1989, blz 159-160, 1509, 1 deel
Raadpleegbaar; licht mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Petrus Lombardus (Libri IV Sententiarum) Bazel, Adam Petri de Langendorff, in opdracht van Lodovicus Hornken, bibliothecaris en boekverkoper te Keulen, 1513. Druk, Papier, 244 bll., Latijn Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Liber Sororum Hessenberch Hessenberch" op het titelblad). Aard werk: Uitgaven van de sententies ("uitspraken" op punten van de geloofs- en heilsleer) van de scholasticus Petrus Lombardus (overl. 1160, Parijs), voorafgegaan door een proloog, een expositio van de augustijner theoloog Egidius van Rome, aartsbisschop van Bourges (overl. 1316, Avignon) en het commentaar ("conclusiones") van de thomist Henricus van Gorinchem (overl. 1453). Na de sententies volgen vanaf fol. 215. ro de "Errores Parrhysius condemnati". Dit zijn de zogenaamde veroordelingen van Parijs van de dwaalleer van de aristotelisten, die door Étienne Tempier, bisschop van die stad, in 1272 waren uitgesproken. Na de "Errores" volgt op fol 228. vo een register op de inhoud van de sententies. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 14-15 - Geurts 1989, blz. 160 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 82-83, 1513, 1 deel
Raadpleegbaar; licht mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Haymo van Saksen In divi Pauli Epistolas cum brevis tum perlucida Expositio Straatsburg, Renatus Beck, 1519 Druk, papier II + 174 + II bll., Latijn. Vroegere bezitters: Klooster Hessenberg te Nijmegen ("Heeschenberch Anno '65" op het titelblad). Aard werk: Uitgave van een exegese van de Brieven van Paulus, toegeschreven aan de benedictijn Haymo van Saksen, bisschop van Halberstadt, (overl. 834), met marginale en losbladige notities in een 16de-eeuwse hand. Na de titelpagina volgen twee brieven, namelijk van doctor Ottomarus Luscinius aan zijn vriend Sixtus Hermanni, pastoor van de St. Thomaskerk te Straatsburg, en vice versa. Dan volgt een korte levensbeschrijving van Haymo van Saksen, overgenomen uit zijn Vita, geschreven door Joannes Tritheimius, abt van Spanheim, waarin zijn sterfjaar wordt vermeld. Hierna begint een inhoudsopgave van de brieven van Paulus, behandeld in het werk, dat daarop aansluit. Literatuur: - Geurts en Nissen, blz. 15 - Geurts 1989, blz. 160 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 84-85 Bijzonderheden: Voor dek- en schutbladen is gebruik gemaakt van twee bifolia, afkomstig uit een 15de-eeuws missaal, waarop de wisselende gebeden van vooralsnog niet nader aan te geven feestdagen. De bladen van het boek zijn gefolieerd I ro - CXIIII vo, dan CXXI r0 - CLXXIII vo en tenslotte CLXXVI ro - CLXXVIII ro. Ondanks deze lacunes in de foliëring loopt de tekst normaal door. In een eigentijdse potloodnummering zijn de folionummers in Arabische cijfers herhaald., 1519, 1 deel
Raadpleegbaar; licht mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Johannes Tauler Predige faste fruchtbar und nutlick to einen rechten Christlyken Levende Halberstadt, 1521/1523 Druk, papier, 1 + 294 fol., Duits (Hessisch). Vroegere bezitters: Zuster Gertruijt Hacfort ("Dit boeck hoert toe S. Gertruijt Hacforts ende nae hoeren doot sal dat int gemeyn wesen om trouwelicken voer hoer te bidden" op achterste schutblad). Aard werk: Het eerste deel van dit boek bevat een uitgave van de preken in de volgorde van het kerkelijk jaar van de dominicaanse theoloog en mysticus Johannes Tauler (overl. 1361). Het tweede deel begint op fol. 143. vo en bevat preken opnieuw in dezelfde volgorde, waarvan medegedeeld wordt dat ze, zo ze al niet aan Tauler moeten worden toegeschreven, dan in ieder geval afkomstig zijn uit zijn omgeving. Het boek begint op pag. V met een inhoudsopgave van alle preken per zon- en feestdag. Op pag. XV volgt een levensbeschrijving van Johannes Tauler, die eindigt op pag. XXXVIII, waaronder een houtsnede staat van een vooralsnog onbekend wapen van een kardinaal. Literatuur: - Geurts en Nissen, blz. 29-30 - Geurts 1989, blz. 153 en 160-161 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 112-113 Bijzonderheden: Op pag. XXXVIII vindt men vermeld dat de tekst van de preken is vertaald uit het Hoogduits in het Hessisch. Voor dek- en schutbladen is gebruik gemaakt van een perkamenten bifolium (voorzijde) en van een enkel blad (achterzijde), eveneens van perkament, welke afkomstig zijn van een verluchte Codex Iustinianus die volgens Geurts en Nissen (zie opgave hieronder) dateert uit de 13de eeuw. De schutbladen, het titelblad, en de volgende inleidende onderdelen zijn in potlood gepagineerd met Romeinse cijfers tot XXVIII. Deze nummering wordt voorgezet op het achterste schutblad en het dekblad. Het eigenlijke werk heeft een moderne, met potlood aangebrachte foliëring in Arabische cijfers die parallel loopt aan de oorspronkelijke gedrukte foliëring in Romeinse cijfers. Op het achterste schutblad, gepagineerd XL, vindt men in rode inkt: "Soeckt dat waerachtige guet dat niet en sal vergaen"., 1521/1523, 1 deel
Raadpleegbaar; licht mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Aurelius Esculapius (?) Compendium s. 10d - 11a Handschrift, bifolium, Latijn, Membrum disiectum Vroegere bezitters - Aard werk: De tekst is tot dusver (1997) niet met zekerheid geïndentificeerd, maar behoort vermoedelijk tot het medisch compendium (ontstaan in de 6de of 7de eeuw) van Aurelius Esculapius. Het ene blad bevat teksten over epilepsie en het andere mededelingen van hygiënische aard. Literaruur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 35 - Geurts 1989, blz 161 Bijzonderheden: Het bifolium heeft volgens een niet bevestigde overlevering dienst gedaan als omslag van een rekening van de Broederschap van het H. Kruis (Archief Broederschappen nr. 1280, Gemeentearchief Nijmegen)., [circa 1000], 1 stuk
Uitsluitend digitaal ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

(Graduale festivum) s. 15d - 16a, Handschrift, perkament en papier, 4 + 50 + 4 bll., Latijn Vroegere bezitters: - Aard werk: Wisselende gezangen voor de H. Mis op enige (hoog)feesten van het kerkelijk jaar. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz. 32 - Geurts 1989, blz. 150 en 161 - Van Dongen 1994, deel 3, blz. 111 Bijzonderheden: De opbouw van het graduale is niet meer origineel. Fragmenten van verschillende andere liturgische boeken zijn mee ingebonden., z.j., 1 deel
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Bernardus van Clairvaux Sommerstuck der sermoenen Sunte Bernarts des hoenichvloienden lerers Anonymus Een schoen historie van sancta Elisabeth, des conincks dochter van Ungarien (fragment) s. 15bc Handschrift, papier, 167 bll., Nederlands Vroegere bezitters: - Aardwerk: Preken van Bernardus van Clairvaux (1090 - 1153), lopende vanaf Hemelvaart tot aan het begin van het volgende kerkelijk jaar, het zogenaamde Zomerstuk. De preken zijn bedoeld als vroomheidsliteratuur. Fol 1. ro bevat het laatste deel van een verder verdwenen preek en het begin van de volgende preek met de aanhef: In den bedeldagen voir ons Heren Hemelvaert van dat ewangeli een sermoen. Na het " Zomerstuk" volgen: - Fol. 157 vo. Een merckelick sermoen Sunte Bernarts van vierehande schulde....., - Fol. 161 vo. Sunte Bernart scrijft in een sermoen ende setter soeven grade der gehoirsamheit...., - Fol. 163 ro. Van den twyste tuschen Babilonien ende Iherusalem; Sunte Bernarts parabole, - Fol. 166 ro. Van negen pinen der hellen wt Sunte Bernts epistel tot eenen priester, - Fol. 166 vo. Van den alders om Godswil te laten; ende is een epistel Sunte Bernarts...., Op fol. 167. vo begint de vermelde vita van Sint Elisabeth. Van dit heiligenleven is alleen het begin bewaard gebleven. Gelet op het feit, dat aan de genoemde reeks preken, schijnbaar zonder enig verband, een leven toegevoegd is van St. Elisabeth, die in Franciscaanse kringen vereerd werd als een der eerste vrouwelijke tertiarissen, is het niet onmogelijk dat het boek bedoel is geweest voor een kloostergemeenschap van vrouwen met een tertiarissenregel. Literatuur: - Geurts en Nissen 1984, blz 26-27 - Geurts 1989, blz. 161-162 - Van Dongen 1994, deel 3 blz. 108 - Helmut Lomnitzer, "Zu deutschen und niederländischen Uebersetzungen der Elisabethvita Dietrichs von Apolda", in: Zeitschrift für Deutschen Philologie, jrg. 89 (1970), blz. 54-65 en een terloopse vermelding op blz. 57. - Terloopse vermelding in: R. Lievens, "Boekbespreking van het boek van W. Stannat, Das Leben der heiligen Elisabeth in drei mitteldeutschen Handschriften aus Wolfenbüttel", in: Leuvense Bijdragen, Bijblad, jaargang 49 (1960). Blz. 122-125. Bijzonderheden: De band (leer over textiel) is zeldzaam. De hierna volgende gegevens zijn rond 1985 tijdens een bezoek aan het Gemeentearchief Nijmegen mondeling medegedeeld door de codicologe mevrouw C. Lingier te Antwerpen. Volgens haar zijn zowel aan de voor- als aan de achterzijde drie katernen verdwenen. Aan de voorzijde betroffen het waarschijnlijk de schutbladen tezamen met een blad met de inhoudsopgave en twee katernen met teksten en aan de achterzijde katernen met heiligenlevens. Hoogstwaarschijnlijk werd het handschrift van waaruit dit exemplaar werd afgeschreven in tweeën gedeeld om sneller kopiëren mogelijk te kunnen maken. Dit exemplaars is van een en dezelfde kopiist. Fol. 70 is toegevoegd. Katern 8 is er uitgescheurd. Vermoedelijk is het tweede deel (vanaf fol. 71) eerder ontstaan dat het eerste gedeelte (tot en met fol. 70). Beide onderdelen echter zijn van meet af aan in één band (de huidige) ingebonden geweest. Van de band valt nog het volgende te vermelden. De inlassen zijn afkomstig van een ouder herstel (16de eeuw?). Hiervan is ook afkomstig het dekblad, waaronder het oude dekblad (deels) nog aanwezig is. In de universiteitsbibliotheek van Utrecht wordt een zusterexemplaar bewaard. Bedoeld is hier een handschrift naar hetzelfde origineel is gekopieerd (Signatuur: 8 K 26)., z.j., 1 deel
Niet raadpleegbaar; ernstige mechanische schade
Uitsluitend op microfiche ter inzage. Raadplegen van het origineel alleen na schriftelijke toestemming van de gemeentearchivaris.

Reageren Delen

Regionaal Archief Nijmegen

546 Collectie Codices [circa 1000 - 1730]

1 Archief

Contactgegevens