| Archiefvormer | Sint-Nicolaas Gasthuis |
|---|---|
| Andere namen | Armen Gasthuis Gasthuis |
| Archief | 1399 Sint-Nicolaas Gasthuis |
| Soort entiteit | Organisatie |
| Type instelling | Particulier |
| Rechtsvorm | Instelling van weldadigheid |
| Datering | 1330-1592 |
| Plaats | Nijmegen, Grotestraat (≤ 1330-1592) |
| Opvolger(s) | Oud Burgeren Gasthuis (1592-1811) |
| Geschiedenis | Het gasthuis wordt voor het eerst vermeld in een akte van 18 juli 1330, waarbij provisor Reymboldus van Molendino en zijn vrouw Aleydis een erfcijns aankopen die na het overlijden van Molendino aan het gasthuis zal komen. Mogelijk was Van Molendino de stichter van het gasthuis. Helaas is er nauwelijks iets bekend over het aantal verpleegden en over eventuele criteria voor hun opname. Vermoedelijk nam het gasthuis in principe slechts alleenstaande oudere inwoners van Nijmegen op. In de loop van zijn bestaan verwierf het gasthuis een vermogen door de inbreng van verpleegden die hun bezit aan het gasthuis legateerden, door schenkingen om pieuze redenen en door aankopen. Het vermogen bestond uit onroerende goederen zoals huizen, boerderijen en landerijen, cijnzen uit onroerende goederen en renten uit kapitalen. In 1592, een jaar na de Reductie van Nijmegen, werden het Sint-Nicolaas Gasthuis in de Grotestraat en het Sint-Jacobs Gasthuis in de Hezelstraat in het kader van een reorganisatie van de stedelijke armenzorg door de protestantse magistraat bij raadsbesluiten van 17 en 24 mei samengevoegd tot het Oud-Burgeren Gasthuis (OBG). |
| Functies, beroepen of activiteiten | Huisvesting en verzorging van oudere armen en zieken. Vermoedelijk nam het gasthuis in principe slechts alleenstaande oudere inwoners van Nijmegen op. |
| Structuur of genealogie | Het bestuur bestond uit een aantal provisoren, een rentmeester en een huismeester. Zij werden aangesteld door de stedelijke raad. Het betrof niet zelden leden uit dat college. Onder meer vanwege het ontbreken van een reglement kunnen de omvang en de taken van het bestuur niet met zekerheid worden vastgesteld. |
| Bron(nen) | Boomsma, Govert, Inventaris van het archief van het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen. Nijmegen 1985; Keijser, J.A.M.P., Het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen 1592-1992. Nijmegen 1992; Lammerts van Bueren, A., Het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen, van Middeleeuws gesticht tot modern tehuis. Nijmegen 1967; [J. Brinkhoff], Het St.-Nicolaasgasthuis. In: Numaga 40 (1968), p. 189-190, en 48 (1971), p. 35-38; Kuys, Jan, en Hans Bots (red.), Nijmegen, geschiedenis van de oudste stad van Nederland, deel II, Middeleeuwen en Nieuwe tijd, Nijmegen/Wormer 2005, p. 396-398. |