52 Dienst Bouw- en Woningtoezicht Nijmegen 1888 - 1951


Hoofdcategorie 1 Openbaar bestuur
Subcategorie 1.1 Bestuursinstellingen
Hoofdcategorie 6 Ruimtelijke ontwikkeling
Subcategorie 6.2 Ruimtelijke ordening
Archiefvormer Dienst Bouw- en Woningtoezicht (1915-1949)
Periode 1888 - 1951
Bereik en inhoud Hoewel de dienst Bouw- en Woningtoezicht in 1915 is opgericht, bevinden zich diverse archivalia van vóór dat jaar in het archief.
Omvang 18,625 m.
Medium 30 m (A&I: 14,375 m) standaardformaat; 3,75 m grootformaat (A&I)
Aantekeningen Gemeente Nijmegen; diensten en bedrijven.
Openbaarheid Openbaar
Verantwoording H.J.T. Rullmann, M.M.M. de Moll (1981)
Geschiedenis van het archief In 1906 werd de toenmalige dienst Gemeentewerken uitgebreid met drie ambtenaren, die speciaal belast werden met het Bouw- en Woningtoezicht. Toen zij in 1915 verhuisden naar het pand in de Ridderstraat, hebben zij het tot dan toe door hen gevormde archief meegenomen. Het register van verkochte bouwterreinen, dat aanvangt in 1903 (zie inv.nr. 573) en het register van verleende hinderwetvergunningen met de daarbij behorende klapper, die beide aanvangen in 1889 (zie inv.nrs. 1016, 1017), vertonen een duidelijke verandering van handschrift in 1906. Daaruit heb ik geconcludeerd, dat beide registers tot 1906 zijn bijgehouden door een ambtenaar van Gemeentewerken en vanaf 1906 door één van de drie nieuw benoemde ambtenaren. Mijns inziens behoren de van 1906 tot 1915 gevormde stukken en de bovengenoemde registers mede tot het archief, omdat zij de neerslag van werkzaamheden betreffen, die, hoewel niet in strikte zelfstandigheid uitgevoerd, door de funktiescheiding binnen Gemeentewerken, wel als zodanig aangemerkt moeten worden.
Ook de einddatum vraagt een nadere verklaring. Ingevolge het raadsbesluit van 13 juli 1949 worden met ingang van 1 oktober 1949 de drie afzonderlijke diensten Gemeentewerken, Stedebouw, en Bouw- en Woningtoezicht opgeheven en wordt de dienst Publieke Werken en Volshuisvesting (P.W. en V.) opgericht, waaronder de drie opgeheven diensten als afdelingen komen te ressorteren. De directeur van P.W.en V. maakt op 13 december 1949 aan zijn afdelingen bekend, dat voorlopig elke afdeling zijn eigen administratie blijft voeren, omdat de centrale behuizing nog niet gereed is. Met ingang van 1 januari 1951 wordt het kantoor "boekhouder gemeentediensten" als zelfstandige tak van dienst opgeheven en min of meer vervangen door de op te richten vierde afdeling van P.W. en V., "Administratie". Geleidelijk aan betrekken (onderdelen van) de afdelingen het nieuwe pand aan de Canisiussingel, wat onder andere tengevolge van stremmingen in de financiering, eerst in 1954 voltooid is.
Gelet op de series ingekomen en minuten van uitgaande stukken, op genoemd schrijven van de directeur van P.W. en V., op de verhuizing van de afdeling Bouw- en Woningtoezich per 1 januari 1952 naar het centrale gebouw en op de diverse andere aanwijzigingen (invoering code V.N.G., poststempel, e.a.) is besloten als einddatum van het archief in principe 31 december 1951 aan te houden, met uitzondering van de doorlopende series en registers. In de praktijk is de scheiding echter moeilijker te maken, althans voor enige categorieën van stukken. Aangezien de werkzaamheden nauwelijks veranderingen ondergingen na 1949 zijn diverse stukken, voornamelijk registers, door dezelfde ambtenaren voor dezelfde taken in gebruik gebleven (zie bijvoorbeeld inv.nrs. 277, 290, 296, 971).
Verwerving De overbrenging naar het gemeentearchief vond plaats in 1975.
Ordening De kern van het archief wordt gevormd door een aantal series ingekomen en minuten van uitgaande stukken en een aantal daarop betrekking hebbende registers. Daarnaast bestaat het archief uit een groot aantal losse stukken, waarin maar moeizaam sporen van de oorspronkelijke ordening terug te vinden waren; zeker óók een gevolg van de onzorgvuldige en overhaaste manier, waarop de overbrenging naar het gemeentearchief plaatsvond (1975). Op grond van de bovengenoemde series met hun grote verscheidenheid van inhoud is gekozen voor de indeling Algemeen - Bijzonder. De nadere onderverdeling onder "Stukken betreffende bijzondere onderwerpen" is gemaakt aan de hand van de nog bestaande (gedeelten van) een oude ordening (zie bijvoorbeeld inv. nrs 312 - 314, 333 - 350), die waarschijnlijk ontleend is aan de taakomschrijving van de dienst.
Tijdens de jaren 1949 - 1951, en ook later nog werd veel gebruik gemaakt van de methode om doorslagen van de uitgaande stukken van P.W. en V. te doen toekomen aan de afdeling Bouw- en Woningtoezicht (zie inv.nrs. 191 - 198).
Nog een enkele opmerking over de interpretatie van enige afdelingen in de inventaris.
De stukken betreffende sloop en herstel (zowel nieuwbouw als verbouw) van panden, die geteisterd zijn door oorlogshandelingen in wereldoorlog II, zijn onder het hoofd "Wederopbouw" geplaatst.
De hoofden "Bouwvoorschriften" en "Woonvoorschriften" zijn onder de kop "Taakuitvoering" geplaatst, omdat zij stukken bevatten, die het meedenken over en het meewerken aan de totstandkoming van voorschriften betreffen. Dit ter onderscheiding van het hoofd "Dienstvoorschriften" onder de kop "Hulpmiddelen tot uitvoering van de taak" , waarin die stukken zijn geplaatst, die handelen over reeds bestaande voorschriften.
In verband met het feit, dat de directeur van Bouw- en Woningtoezicht jarenlang tevens de commandant van de Brandweer is geweest, is een aantal stukken, afkomstig uit het archief van de Brandweer, uit het archief van Bouw- en Woningtoezicht verwijderd en in het Brandweerarchief opgenomen. Ook stukken, afkomstig uit het secretarie-archief en uit het archief van de gezondheidscommissie, zijn op hun juiste plaats teruggebracht.
AanvraaginstructieOpenbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl.
Citeerinstructie Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 52 Dienst Bouw- en Woningtoezicht Nijmegen 1888 - 1951, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …".