| Archiefvormer | Maas- en Waalkanaalvereniging |
|---|---|
| Andere namen | Nederlandsche Maas- en Waalkanaalvereeniging Nijmegen |
| Archief | 199 Maas- en Waalkanaalvereniging Nijmegen |
| Soort entiteit | Organisatie |
| Type instelling | Particulier |
| Rechtsvorm | Vereniging |
| Datering | 1908-1938 |
| Plaats | Nijmegen |
| Algemene context | Begin 20ste eeuw ontwikkelde de mijnbouw in Limburg zich sterk en daardoor ontstond de vraag naar een goede, goedkope verbinding met de rest van het land. Terwijl diverse belanghebbenden in Limburg zich inzetten voor de verbetering van de bevaarbaarheid van de Maas, besteedde De Gelderlander begin 1909 aandacht aan de wenselijkheid om ook de verbinding tussen Maas en Waal – en daarmee die tussen Noord en Zuid – te verbeteren. Er kwam veel instemmende reacties. De Nijmeegsche Handelsvereeniging droeg op 23 september haar eigen bestuur op om te pogen een Maas- en Waalkanaalvereniging op te richten. Op 1 oktober besloot een aantal heren (onder wie een dijkgraaf, een scheepvaartkundige en enkele ingenieurs) een ‘voorloopig Comité voor eene Maas- en Waalkanaalvereeniging’ te vormen en een uitgebreide vergadering te organiseren. Het comité stelde voor een kanaal te laten aanleggen zo dicht mogelijk ten westen van Nijmegen. Zo zou de afstand over water tussen Mook en Nijmegen kunnen worden verkort van 99,5 naar 13 kilometer. Tijdens een niet-openbare vergadering in de stadsschouwburg op 15 december 1909 werd besloten tot de oprichting van de Maas- en Waalkanaalvereniging. Het voorlopig Comité ontwierp de statuten. |
| Geschiedenis | De statuten van de ‘Nederlandsche Maas- en Waalkanaalvereeniging’ werden op 22 april 1910 vastgesteld en op 12 juli bij Koninklijk Besluit goedgekeurd. In de statuten werd gesteld dat het bestaan van de vereniging op 31 december 1938 zou eindigen. Het ministerie van Waterstaat zette in 1913 een voorlopig tracé uit voor het kanaal, met de monding in de Waal tussen Weurt en Beuningen. De vereniging besloot zich daarop in te zetten voor het nog dichter naar Nijmegen brengen van de kanaalverbinding. Dit had uiteindelijk succes. De werkzaamheden van de vereniging namen af nadat de Tweede Kamer op 17 februari 1915 het besluit tot de aanleg van het kanaal had genomen en per 1 oktober 1916 in Nijmegen een Waterstaatsbureau was gevestigd ter voorbereiding daarvan. De vereniging werkte samen met ingenieur J. Lely, die tot 1918 was belast met de voorbereiding van de kanaalaanleg. De grondwerkzaamheden begonnen in 1920, op 27 oktober 1927 verrichtte koningin Wilhelmina, vergezeld door prins Hendrik, de opening van het 13,5 kilometer lange Maas-Waalkanaal. Waarschijnlijk werd de vereniging korte tijd later ontbonden. |
| Functies, beroepen of activiteiten | Het doel van de vereniging was ‘de bevordering van de totstandkoming van een kanaalverbinding tussen de Maas en de Waal, in de buurt van Nijmegen’. Dat doel wilde zij bereiken door het houden van vergaderingen ter bespreking van de kwestie, door samenwerking met andere partijen, het aandringen bij ‘bevoegde machten’, het uitgeven van brochures en door andere wettige en gepaste middelen. |
| Structuur of genealogie | De verenigingsleden werden onderscheiden in gewone leden, donateurs en ereleden. De vereniging had meerdere afdelingen, elke afdeling besloeg het gebied van een gemeente. Het bestuur bestond uit afgevaardigden van de afdelingen. Iedere afdeling wees voor elke 25 leden een bestuurslid aan, met een maximum van vier. Het bestuur koos uit haar midden een voorzitter, secretaris, penningmeester en plaatsvervangers. |
| Bron(nen) | Eeuwijk, H. van en G.J. Nillesen, Driekwart eeuw Maas-Waalkanaal, Nijmegen, 2002. |