| Archiefvormer | Geërfdenorganisatie, vanaf 1838 dorpspolder, Hees - Neerbosch |
|---|---|
| Archief | 401 Geërfdenorganisatie, vanaf 1838 dorpspolder, Hees - Neerbosch |
| Soort entiteit | Organisatie |
| Type instelling | Overheid |
| Rechtsvorm | Overheidsorganisatie |
| Datering | 1826-1958 |
| Plaats | Nijmegen Hees Neerbosch |
| Opvolger(s) | Polderdistrict Rijk van Nijmegen en Maas en Waal |
| Geschiedenis | De eerste kaden in het rivierengebied tussen Maas en Waal lagen dwars op de rivier en achter de dorpen langs de kommen en beschermden de dorpsgebieden tegen het water van de stroomopwaarts gelegen gronden en het water uit de komgebieden. Ieder dorp zorgde voor de eigen afwatering op de rivier (Wie het water deert, het water keert). Aanvankelijk lagen langs de rivieren geen kades. Pas begin 14e eeuw kwam in het gebied tussen Maas en Waal een gesloten dijkring tot stand. Het toezicht op die bandijken, het onderhoud en herstel van de bandijken en de zorg voor de hoofdontwatering van de streek werden toevertrouwd aan dijkstoelen. Aanvankelijk vormden het ambtsbestuur van tussen Maas en Waal en het ambtsbestuur van het Rijk van Nijmegen uit hun midden één dijkstoel, die echter in 1328 werd gesplitst in twee afzonderlijke dijkstoelen, een per ambt. De ambtman fungeerde ook als dijkgraaf. Hees en Neerbosch hoorden van oudsher tot het rechtsgebied (schependom) van Nijmegen en werden bestuurd door de magistraat van die stad. Ze behoorden dus niet tot het Ambt Rijk van Nijmegen. De Dijkstoel van het Rijk van Nijmegen schouwde wel vanouds de dijken in het schependom. Bij de invoering van het Reglement op het beheer der rivierpolders in Gelderland (meestal kortweg het Rivierpolderreglement genoemde) per 1 januari 1838 werd Hees-Neerbosch een afzonderlijke dorpspolder. Het rivierpolderreglement betekende ook het einde van de dijkstoelen in Maas en Waal en het Rijk van Nijmegen. Per die datum kwamen de polderdistricten Maas en Waal en Rijk van Nijmegen tot stand, die bestuurd werden door een algemeen bestuur (het ‘Gecombineerd College’) en een dagelijks bestuur (de ‘Dijkstoel’). Aan die districten werden niet alleen het beheer van de bandijken en de hoofdwatergangen in het gebied toevertrouwd, maar ook het toezicht op de inliggende dorpspolders. Hees-Neerbosch ressorteerde onder het Polderdistrict Rijk van Nijmegen. Per 1 juli 1944 werden de beide districten en het ‘Waterschap de Gecombineerde Waterlossing van het Rijk van Nijmegen en Maas en Waal’ samengevoegd tot het ‘Polderdistrict Rijk van Nijmegen en Maas en Waal’. De dorpspolders in Maas en Waal en in het Rijk van Nijmegen zijn per 1 juli 1958 opgeheven. Voortaan werden, niet alleen de bovenlokale, maar ook de lokale waterschapsbelangen behartigd door het polderdistrict. |
| Functies, beroepen of activiteiten | De taken van de dorpspolder lagen op het gebied van lokale waterschapszorg en het beheer van wegen. |
| Structuur of genealogie | De dagelijkse gang van zaken werd in de tijd van de geërfdenorganisatie geregeld door een schout en twee buurmeesters. De dorpsg emeenschappen / geërfdenorganisaties stonden tot het begin van de 19e eeuw onder toezicht van de, sinds de 13e eeuw bestaande, ambtsbesturen onder leiding van een ambtman. Vanaf 1838 had iedere dorpspolder een (dagelijks) polderbestuur, onder leiding van een voorzittend poldermeester, welke samen met de geërfden, de geërfdenvergadering (algemeen bestuur) uitmaakte. Gedeputeerde staten benoemden de poldermeesters voor zes jaar op voordracht van de geërfdenvergadering. De polderdistricten in het gebied waren belast met het toezicht op de inliggende (dorps)polders. Met de invoering van het nieuwe Rivierpolderreglement per juli 1934 werd de geërfdenvergadering vervangen door een polderraad waarin naast de poldermeesters de hoofdingelanden zitting hadden, die via verkiezingen gekozen werden door de geërfden. Het polderbestuur (dagelijks bestuur) werd voortaan de vergadering van poldermeesters genoemd. |