Bescherming Bevolking, A-Kring Gelderland f

Archiefvormer	Bescherming Bevolking, A-Kring Gelderland f
Andere namen	BB
Archief	320 Bescherming Bevolking, A-Kring Gelderland f
Soort entiteit	Organisatie
Type instelling	Overheid
Rechtsvorm	Gemeenschappelijke regeling
Datering	1961-1986
Plaats	Nijmegen, Groesbeekseweg 428 (1961-1986) Berg en Dal, Watertorenweg 3 (1961-1986)
Voorganger(s)	Luchtbeschermingsdienst Nijmegen
Algemene context	De Luchtbeschermingsdienst was in 1936 ingesteld om de Nederlandse bevolking te beschermen tegen luchtaanvallen. Na de Tweede Wereldoorlog, waarin voor het eerst kernwapens werden gebruikt, was de wet over de bescherming tegen luchtaanvallen aan vervanging toe. Op 28 november 1945 kondigde de minister van Binnenlandse Zaken de liquidatie van de luchtbeschermingsdiensten af. Een in 1947 ingestelde commissie moest een wettelijke regeling met betrekking tot de rampenbestrijding en de burgerlijke verdediging voorbereiden. Onder invloed van de toenemende internationale spanningen tussen het kapitalistische westen en de communistische Sovjetunie (de Koude Oorlog) kwam in 1952 de Wet Bescherming Bevolking tot stand. Vooruitlopend daarop werd in 1950 het Bureau Bescherming Bevolking opgericht. De ‘BB’ bestond aanvankelijk vooral uit vrijwilligers, maar de animo was landelijk en in Nijmegen klein. In 1958 nam de Tweede Kamer de Wet op de Noodwachtplicht aan. Die verplichtte buitengewoon dienstplichtigen om deel te nemen aan de BB. Het Nijmeegse bureau vond eerst onderdak in het hoofdbureau van politie aan de Molenstraat. Het verhuisde in 1952 naar de voormalige Commandopost Luchtbescherming aan de Fagelstraat en betrok in 1960 het voormalige hotel Mariënboom aan de Groesbeekseweg. De BB was gedurende bijna tien jaar landelijk verdeeld in 112 A- en B-kringen – Nijmegen en omgeving vielen onder Kring Gelderland 12.
Geschiedenis	De bestaande kringen werden opgeheven bij de reorganisatie van de BB in 1961. Er kwamen 33 A-kringen, de afzonderlijke A-gemeente Amsterdam en 17 B-kringen voor in de plaats. Gelderland werd in 1961 herverdeeld in zes kringen, waaronder ‘A-Kring Gelderland f’. Hiertoe behoorden de gemeenten Appeltern, Batenburg, Bergharen, Beuningen, Dreumel, Druten, Ewijk, Groesbeek, Heerewaarden, Heumen, Horssen, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Overasselt, Ubbergen, Wamel en Wijchen. Op 1 september 1961 trad de gemeenschappelijke regeling voor de A-kring Gelderland Bescherming Bevolking in werking. Als gevolg hiervan werd het personeel dat werkte bij de Dienst Bescherming Bevolking Nijmegen ontslagen uit de gemeentedienst. Het secretariaat van de kring was in de jaren zestig nog gevestigd in het stadhuis. De in de jaren 1950 gebouwde commandopost van de kring – met atoombunker – bevond zich in Berg en Dal. Van hieruit zou in geval van een oorlog zo veel mogelijk orde moeten worden gehouden of hersteld. De kring stelde plannen op, hield oefeningen en gaf voorlichting, maar hoefde nooit in actie te komen. In 1980 besloot de Minister van Binnenlandse Zaken om de bescherming van de bevolking anders te gaan inrichten: andere organisaties zouden de taken van de kringorganisaties innemen. Op 11 juni 1986 werd de BB op landelijk niveau opgeheven, op 31 december beëindigde de A-Kring Gelderland f zijn activiteiten.
Functies, beroepen of activiteiten	Het beschermen van de bevolking tegen de onmiddellijke gevolgen van oorlogsgeweld en rampen.
Structuur of genealogie	Er was een kringraad, met als voorzitter het kringhoofd (KHBB) en een secretaris. Onder het kringhoofd stonden plaatselijke hoofden (HBB). De totale formatie op 31 december 1980 bedroeg 1053 personen, onder wie 34 officieren. Zij waren verdeeld over diverse onderdelen: * ABCD (Staf + LVD): ABC-dienst, waarbij ABC staat voor Atoom-, Biologische en Chemische (wapen)-dienst. LVD: Lokale verkenningsdienst * ABCD-LOD: ABC-dienst-Lokale Ontsmettingsdienst * ASCdo: Algemeen Sectorcommando * BWR: Brandweer * COP: Commandopost * GD: Geneeskundige Dienst * GZB: Georganiseerde Zelfbescherming * RD: Reddingsdienst * VBD: Verbindingsdienst * VHV: Vooruitgeschoven Hulpverlening * VZ(G)D: Verzorgingsdienst (Voor overige afkortingen: zie inventarisnummer 863) Bij de noodwacht van de kring werkten 13 mensen in vaste dienst. Onder hen, in de vredeswacht: een Hoofd Bescherming Bevolking (HBB), plaatsvervangend HBB, een hoofd verbindingsdienst, een hoofd operatiën, een hoofd opleiding en een hoofd magazijn. De vrijwilligers van de Georganiseerde Zelfbescherming werden in wijkverband georganiseerd. Per wijk vestigde de BB een wijkpost met een directe telefoonverbinding met de kringcommandopost. Alleen tijdens calamiteiten werden deze bemand.
Bron(nen)	Collectie Overijssel, archief 0025.14, Inleiding op het archief van de Bescherming Bevolking van Overijssel, provinciaal commandant. Nabuurs, N., Lokaal bestuur en gemeentelijke overheid te Nijmegen, 1945-1984, Gemeentearchief Nijmegen, 1996. Secretariearchief Nijmegen, inventarisnummers 2974-2979; Luchtbeschermingsorganisatie 1936-1946 / 1950, (Nijmegen 1950); Bindende Band, orgaan van de Bescherming Bevolking in de gemeente Nijmegen, 1959-1960. Secretariearchief Nijmegen, inventarisnummer 3014. Website Museum Bescherming Bevolking: https://www.museumbeschermingbevolking.nl/posts/structuur-van-de-b-b. Historisch Centrum Leeuwarden, archief 1045, Inleiding op het archief van de Bescherming Bevolking A-Kring Friesland Noord, 1949-1986. https://historischcentrumleeuwarden.nl/onderzoek/archieven/zoeken-in-archievenoverzicht?mivast=76&mizig=210&miadt=76&miaet=1&micode=1045&minr=757467&miview=inv2&milang=nl.