| Hoofdcategorie | 14 Welzijn en maatschappelijke zorg |
|---|---|
| Subcategorie | 14.1 Armenzorg en liefdadigheid |
| Subcategorie | 14.3 Bejaardenzorg |
| Archiefvormer | Sint-Jacobs Gasthuis (1438-1592) |
| Periode | (1396) 1438 - 1592 |
| Bereik en inhoud | Series jaarrekeningen, stukken betreffende het vermogen (voornamelijk charters en een cartularium). Stukken betreffende de taakuitoefening ontbreken vrijwel geheel. |
| Omvang | 5,75 m. |
| Medium | Papier en perkament |
| Openbaarheid | Openbaar |
| Voorwaarden voor raadpleging | Enkele stukken zijn niet raadpleegbaar vanwege de slechte materiële staat. |
| Verantwoording | Govert Boomsma (2019) |
| Geschiedenis van het archief | Het is niet bekend waar het archief vóór 1592 werd bewaard, in het gasthuis in de Hezelstraat en/of bij een functionaris – zoals de rentmeester – thuis. Het archief is vanaf 1592 vermengd met dat van het Sint-Nicolaas Gasthuis en dat van het toen gevormde Oud Burgeren Gasthuis (OBG). De archiefstukken berustten nadien waarschijnlijk in het gebouw van het OBG in de Molenstraat. Bij de verbouwing van het OBG aan de Molenstraat 1846 werd naast het kantoor van de secretaris-rentmeester een archiefruimte gemaakt. Op het kantoor was een brandkast met twaalf laden aanwezig voor de eigendomsbewijzen. De regenten J.M. van Pabst van Bingerden en A.W. van Roggen, die de zogenaamde archiefcommissie vormden, berichtten in de vergadering van het college van regenten van 19 mei 1869 een inventaris van de archieven van het OBG en voorgangers over de periode 1330-1867 te hebben gemaakt. De inventaris verscheen in 1871 in druk (J.M. van Pabst van Bingerden, Inventaris van het Oud Archief van het Oud-Burger-Gasthuis). Daarin klaagde Van Pabst van Bingerden dat er veel oude stukken verloren waren gegaan. In 1928 werd een nieuwe en grotere archiefkluis gebouwd naast het kantoor van de secretaris-rentmeester. In 1944 voltooide de toenmalige secretaris-rentmeester E.M. Hekking een inventaris van de archieven van het OBG en voorgangers over de periode 1330-1940, die de inventaris van Pabst van Bingerden verving. Ook Hekking maakte geen onderscheid tussen de verschillende archieven. Bij de evacuatie van het gebouw aan de Molenstraat 41 in 1943 werden de archieven van het OBG en voorgangers overgebracht naar het Stadsarchief in de Mariënburgkapel. Deze bleef als door een wonder voor vernieling door het oorlogsgeweld gespaard. De gemeentearchivaris kon dan ook na de oorlog berichten dat er van de archieven van het OBG niets verloren was gegaan; ze hadden alleen wat vochtschade. Na de bevrijding gingen de archieven weer terug naar het gebouw aan de Molenstraat. In 1967, bij de verhuizing van het OBG naar de Professor Cornelissenstraat 2, werden de archieven ondergebracht in een kluis in de kelder van het nieuwe gebouw. Daarin werd dezelfde indeling aangehouden als in de oude archiefkluis. In 1977 gaf het OBG zijn historische archieven in bruikleen aan het Gemeentearchief Nijmegen (tegenwoordig Regionaal Archief Nijmegen). In 2018 werd de bruikleen omgezet in een schenking. |
| Verwerving | Bruikleen 1977; schenking 2018 |
| Selectie | Geen |
| Ordening | De stukken van het Sint-Jacobs Gasthuis werden na de fusie van 1592 vermengd met die van het Sint-Nicolaas Gasthuis en het Oud Burgeren Gasthuis. In de inventaris van J.M. van Pabst van Bingerden uit 1871 (J.M. van Pabst van Bingerden, ‘Inventaris van het Oud Archief van het Oud-Burger-Gasthuis’) zijn de stukken vanaf 1330 tot 1869 beschreven; de nadruk valt op de charters (perkamenten of papieren oorkonden) die in een chronologische lijst zijn beschreven. Bij aanvang van de inventarisatie door Govert Boomsma (2018) waren zij geordend volgens de inventaris van E.M. Hekking uit 1944 (E.M. Hekking, ‘Inventaris van het archief van het Oud Burgeren Gasthuis’). Deze bevat een regestenlijst van de charters en een globale beschrijving van de registers en losse stukken. Daarbij was een codering gebruikt die was afgeleid van de berging in de archiefkluis: een hoofdletter (kast), een Arabisch cijfer (plank), een Romeins cijfer (deel of doos) en eventueel nog een Arabisch cijfer (envelop in doos). Archiefstukken van het Sint-Jacobs Gasthuis bevonden zich in de volgende rubrieken: – A: chronologisch geordende charters en enkele registers – B: geografisch geordende charters – C: jaarrekeningen – D: stukken betreffende het vermogen Tijdens de inventarisatie door Govert Boomsma (2018) zijn van het vermengde archiefbestand van het Oud Burgeren Gasthuis en zijn voorgangers weer separate archieven gevormd. De inventaris van archief van het Sint-Jacobs Gasthuis is onderverdeeld in de hoofdrubrieken ‘Organisme’ en ‘Taakuitvoering’. De hoofdrubriek ‘Organisme’ bestaat uit de rubrieken ‘Eigendom’ en ‘Financiële verantwoording’. De rubriek ‘Eigendom’, waar de stukken over de bezittingen zijn beschreven, is verreweg het grootst. In deze rubriek is een geografische onderverdeling gehanteerd die is gebaseerd op de staatkundige indeling (steden, ambten, kerspels en heerlijkheden) zoals deze ten tijde van de archiefvorming bestond. Binnen de (sub)rubrieken zijn de archiefbeschrijvingen in principe chronologisch geordend. Van een aantal stukken van vóór 1592 kon niet worden bepaald of zij oorspronkelijk deel uitmaakten van het archief van het Sint-Nicolaas Gasthuis, het Sint-Jacobs Gasthuis of het Oud Burgeren Gasthuis. Zij zijn beschreven in rubriek 1.3 van de inventaris van het archief van het Oud Burgeren Gasthuis, 1592-1811. |
| Publicaties | Boomsma, G., Een jaar “huishouden” in het Sint-Nicolaasgasthuis, 1541-1542. In: Numaga 33 (1986), p. 25-27; Keijser, J.A.M.P., Het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen 1592-1992. Nijmegen 1992; Lammerts van Bueren, A., Het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen, van Middeleeuws gesticht tot modern tehuis. Nijmegen 1967. |
| Aanvraaginstructie | Openbare archiefstukken kunnen via de website en in de studiezaal van het Regionaal Archief Nijmegen worden aangevraagd. Om een archiefstuk aan te vragen via onze website, gebruikt u de knop ‘Aanvragen’ op de detailpagina van het archiefstuk. Om een archiefstuk in de studiezaal aan te vragen noteert u op een aanvraagbriefje de naam van het archief en het inventarisnummer van het betreffende archiefstuk. Zie voor adres en openingstijden de website: https://regionaalarchiefnijmegen.nl. |
| Citeerinstructie | Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanhaling. Volledig: "Regionaal Archief Nijmegen (RAN), 1400Sint-Jacobs Gasthuis(1396) 1438 - 1592, inventarisnummer …." Verkort: "RAN, verkorte titel archief, inv.nr. …". |